Náttúrufræðingurinn - 2019, Qupperneq 33

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
105
7. mynd. Hlutfall íslenskrar vorgotssíldar eftir lengdarflokkum (27–38 cm og samanlagt) í síldarafla á Íslandsmiðum í október-desember árin
1962–2016 (fjöldi fiska >15 fyrir hvern punkt). – Percentage of Icelandic spring-spawning herring for different length groups (27–38 cm and
across all) in catches of herring in Icelandic waters in October-December for the years 1962–2016 (number of fish >15 for each point).
þá sumargotssíld, sé greind hér sem vor-
gotssíld að vetri í afla- og rannsóknar-
sýnum sumargotssíldar (sem matið
á hlutfalli vorgotssíldar byggist á) og
hrygni væntanlega við Ísland að vori.
Þessi tengsl gætu fallið undir þekkta
vistfræðikenningu sem lýsir ákveðnum
stofnstærðarsveiflum og kallast á ensku
„source-sink theoretical model“ eða í
þýðingu höfundar „kennilegt líkan um
uppsprettu-svelg“.29 Kenningin gerir
ráð fyrir því að svelgurinn, sem í þessu
tilviki er vorgotssíldarstofninn, dveljist
í það lélegu umhverfi að hann þrífist
ekki til langs tíma nema með reglu-
legri innspýtingu frá uppsprettunni
(norsku síldinni), sem lifir í hagstæðara
umhverfi. Þetta er að nokkru leyti í
samræmi við ályktun Jakobs Jakobs-
sonar2 um að vorgotssíldarstofninn nái
sér líklega ekki fyrr en norska síldin fer
að ganga aftur á Íslandsmið. Hér verður
þó að hafa í huga að þessar vísbendingar
um sterk tengsl milli stofnanna eru ekki
alveg í samræmi við niðurstöður rann-
sókna fyrir hrunið. Til dæmis sýndu
merkingar í byrjun sjöunda áratugarins
nánast ekkert flakk milli hrygningar-
svæða vorgotssíldar og norskrar síldar
þótt stofnarnir væru saman á fæðu-
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
27 28 29 30 31 32
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
33 34 35 36 37 38 Sum
H
lu
tf
al
l v
or
go
ts
sí
ld
ar
(%
) /
P
er
ce
nt
ag
e
of
s
p
rin
g-
sp
aw
ne
rs
Ár / Year