Studia Islandica - 01.06.1975, Blaðsíða 84

82
en öðrum heima á konúngshöll. Þrælar skulu þar kj-nda
bál mitt i milli fóta þer; þat bál skal standa hæði nætr ok
daga, ök öll skaltu neðan af eldi brenna, en ofan frjósa,
at aldri fáir þú þína ró. En ef við mæðgur komumst úr
þessum álögum, þá skaltu deyja ok detta ofan í bálit.“
Grimhildr tók þá til máls: „Mjök heimskligt er okkart tal,
ok vil ek, at þetta haldist hvorki.“ Hildr sagði, at þat yrði
at standa.“ Auðsætt er, hve nærri orðalagið er hinum írsku
álagaformálum.
1 útgáfu Áke Lagesholms af Álaflekkssögu1 er mikið og
fróðlegt safn álagaformála, einkum úr fornaldarsögum og
yngri kynjasögum. Eins og við er að búast, eru þeir nokk-
uð breytilegir, samstæðan frumálög og gagnálög er yfrið
algeng, en svo upp og niður hvort viðbætumar 3-4 eða 5—6
fara á eftir. Allmörg dæmi em þess, að gagnálögin séu sama
efnis og Hjálmþérsrímum, sem aftur svara nokkurn veg-
inn til irsku dæmanna hjá Christiansen og Curtin, svo og
skozka dæmisins hjá Campbell, og þess færeyska í kvæðinu
„Drósin frá Girtlandi“. Er þetta allt saman ótvírætt vitni
um gömul, munnleg áhrif. Kemur hér að því, sem ýmsir
menn hafa áður talið, en Christiansen kveður hvað skýrast
að orði, þegar hann ræðir um það minni, sem hann kennir
í senn við álög og geasa: „Þessi skipun orðs og efnis er
ákaflega sérstök og margbrotin, og að henni kveður svo
mikið í írskum heimildum, að tilvist hennar á Islandi verð-
ur aðeins skýrð á þann hátt, að þar sé líkt eftir írskum
fyrirmyndum.“2
t Sjá Drei Lygispgur, Egils saga einhenda, Ála flekks saga, Flóres
saga von Á. Lagerholm, 1927, Altnord-Saga Bibliothek, Heft 17, bls. lx
o.áfr., 89. — Sjá enn fr. E.O.S.: Um íslenzkar þjóðsögur, 245 o.áfr.;
Margaret Schlauch: Romance in Iceland, Index s. v. álög; JÁ, 2. útg.
rfnisskrá s. v. álög; 3. útg. VI. atriSaskrá s. v. áhrinsorS, álög. —- I
Boberg: Motif-Index of Early Icelandic Literature (Bibl. Amam.
XXVII, 1966) hefur mörg dæmi um álög, sjá nr. DIO o.áfr. og sem
nr. D525 er „Transformation through of power of word“, mörg dæmi,
en um álagaformálana er þar ekkert.
2 Christiansen: Studies, hls. 20.