Studia Islandica - 01.06.1975, Blaðsíða 142

140
festa hendur á þeim; tókst það loks með hjálp Kúhulins,
en þó aðallega með fulltingi ókunnugs ungs manns, sem
var búralega klæddur („ein unscheinbar (báurisch) geklei-
deter“, Thurneysen). Hétu hetjur Úlaðstírs þessum unga
manni bæði kúm, kostgripum og konu. Tókst þá að ná
þessu öllu af Echde, og sjálfur var hann drepinn. Er rétt
að átta sig á því, að brottnám kúa eða nauta þótti mjög
merkilegt í írskum hetjusögum, varla ómerkara en brott-
nám konungsdætra.
En nú rísa deilur milli Úlaðstírskappa og hins ókunna
manns; þeir vilja ekki láta af hendi herfangið við hann,
þó að lofað væri, en að lokum nemur hann það allt á brott,
og leikur hann Kúhulín, sem reynir að stöðva hann, mjög
háðulega. Búast mætti við, að þvílík sögn gæti orðið nokkuð
óljós eða breyttist, þegar hún bærist til annarra landa.
Sérstaklega mætti telja víst, að kýmar hyrfu úr sögunni í
riddarabókmenntum Vesturlanda. Yrði þá brottnám kon-
unnar aðalatriði sögunnar. En annars má ætla, að helzt
varðveittust einstök eftirminnileg atriði sagnarinnar.
Má þá fyrst af öllu nefna, að borg CúRois snýst á hverri
nóttu. Þetta stendur i „Veizlu Bricriu“, sögu sem fyrr var
nefnd. Því er bætt við í sögunni, „að CúRoi hafði á hverju
kvöldi yfir særingu, hvar sem hann var staddur, og tók
þá borg hans eða höll að snúast eins hratt og mylnusteinn,
og var þá ekki unnt að finna dyrnar.111
Ef spurt er, hvort kastali sem snýst, sé kunnur víðar,
verður því ekki neitað. Þetta minni er algengt, ekki sízt í
fomfrönskum kvæðum og sögum. Er þá stundum, að snún-
ingurinn er eins konar vélaverk, og er gott dæmi þess höll
1 Thumeysen, bls. 458 n 3. Á öðrum stað í „Veizlu Bricriu" getur
þess, að Kúhulín hafi verið á verði heila nótt utan við kastala CúRois
og lent í miklum kynjum; síðan segir svo: „Nú vildi Kúhulin einnig
framkvæma stökk það, er hann hugði hina (þ.e. félaga sina) hafa gert;
lengi fór hann svarrandi umhverfis borgina, unz honum tókst loks
stökkið og hann lenti í miðju borgarinnar; á steininum, þar sem forð-
um voru dyr hallarinnar, má enn sjá spor hans“, Thurneysen, bls. 459.