Studia Islandica - 01.06.1975, Blaðsíða 101
99
X.
I BORG MENGLAÐAR
Nú skal hyggja að nokkrum minnum í Fjölsvinnsmál-
um, sem ekki hefur verið rætt um áður. Mun þá til saman-
burðar verða vísað til nokkurra erlendra hliðstæðna, eink-
um keltneskra.
Eins og líklegt má þykja, verð ég að láta mér nægja
að vitna til nokkurra útlendra höfuðrita, svo og tii sér-
stakra dæma, sem ég hef rekizt á hér og þar. Auðsætt má
vera, að viða má hér greina samruna norrænna efna (ekki
sízt minna úr goðafræði) og erlendra, og er sú reynsla
algerlega samræm heildarskoðun höfundar þessarar rit-
gerðar um afstöðu norrænna og keltneskra minna í Gró-
galdri og Fjölsvinnsmálum.
1. Hér á undan var gerð grein fyrir nafninu „Fjölsviðr,“
og um hverja veru norrænnar goðafræði það hafi verið tíðk-
að. Fjölsvinnsmálaskáldinu hefur þótt það hæfilegt nafn á
þeim manni, sem hann ætlaði að láta Svipdag spyrja spjör-
imum úr. Síðan hefur notasvið þess breytzt, líklega vegna
áhrifa frá kvæði hans. Fyrstu vísur þess lýsa heldur köld-
um kveðjmn Svipdags og Fjölsvinns, en áður en langt um
leið, varð samtalið í norræna kvæðinu mildara. Fjölsviður
er hér jötunn og dyravörður í horg Menglaðar. Kemur
það Iieim við ýmis írsk dæmi þess, að jötunn sé varðmaður
í öðrum heimi.1 Eftir að Art hefur vegið risann, hittir hann
bróður kóngsdóttur, og tekur sá að hallmæla Art, en þeir
síðan hvor öðrum. Er hér líkt á komið og um Svipdag og
Fjölsvinn í upphafi Fjölsvinnsmála, en sá er þó munur á,
að áður en varir falla þar niður illyrðin milli þeirra, og
Svipdagur spjT í ró og næði um horg Menglaðar.
1 Sjá Cross F150, 2, 1; Ævintýri Arts, 23. gr., þar sem brúðarvörð-
urinn Cuman Cliabhsalach bíður Arts við „the icy river, with its slender
narrow bridge".