Þjóðmál - 01.12.2015, Blaðsíða 96

ÞJÓÐMÁL vetrarhefti 2015 95
regla einhverja merkingu, þá hindri hún alla
þróun frekar en að beina henni í einhverja
sérstaka átt. Komi sé í veg fyrir allar tilraunir
og með því girt fyrir framþróun.
„Varúðarreglan hafi ekki að ástæðulausu verið
kölluð lömunarreglan,“ skrifar Rögnvaldur
(bls. 38). Hann rifjar upp skopsöguna um
steinaldarkonuna, sem segir þunglega við
mann sinn seint að kvöldi í hellinum:
„Hættu að slípa þennan stein. Það er aldrei
að vita, hvernig það endar.“
Rögnvaldur gagnrýnir einnig kröfuna um
fjölbreytileika í náttúrunni (biodiversity).
Hann hefur litlar áhyggjur af því, að aðkomu-
tegundir spilli umhverfi. Á víðáttumiklum
sléttum Norður-Ameríku viku til dæmis
vísundar fyrir húsdýrum og nytjaplöntum, og
þar eru framleidd matvæli fyrir mikinn hluta
jarðarbúa. Þótt vísundum hafi snarfækkað á
sléttunum, eru þeir enn þar til. Hvað er rangt
við þessa þróun? Sauðfé og nautpeningur
voru flutt frá Norðurálfunni til Ástralíu og
Nýja Sjálands, kaffi frá Eþíópíu til Brasilíu, te
frá Kína til Indlands, gúmmí frá Brasilíu til
Malasíu. Öllum var þetta til gagns.
Rögnvaldur spyr líka, til hvaða tegunda
náttúrunnar líffræðilegur fjölbreytileiki eigi
að ná. Hvað á að friða eða vernda? Menn
reyna til dæmis með ýmsum mótefnum að
stugga burt flugum og lúsum, svo að ekki sé
minnst á sníkla, sýkla, illgresi og rándýr. Sum
rándýr valda mönnum ærnu tjóni. Gamalt
dæmi var úlfurinn í Alpafjöllum, sem lagðist
á sauðfé. Í frönsku Ölpunum tókst að útrýma
honum á fjórða áratug 20. aldar. En seint á
öldinni ákvað Evrópusambandið að friða
úlfinn, sem réðst aftur inn í frönsku Alpana frá
Ítalíu 1992, og vex nú stofninn hratt. Evrópu-
sambandið bætir bændum jafnóðum það
tjón, sem úlfurinn veldur þeim, en Rögnvaldur
hristir höfuðið og skrifar (bls. 46):
„Þannig étur úlfurinn á kostnað franskra
skattgreiðenda.“
Orkunotkun og hlýnun jarðar
Rögnvaldur bendir á, að jarðefnaeldsneyti
eins og kol og olía séu um 90% orkugjafa í
venjulegri framleiðslu, enda sé tiltölulega
auðvelt og ódýrt að nota þá. Oft sé talað
um, að vindur og sól geti komið í stað þeirra.
En tveir annmarkar séu á þeim orkugjöfum:
Þeir séu ósamfelldir og rúmfrekir. Orkugjöfin
sé oft rofin, en það feli í sér, að reka verði
varastöðvar, sem oftast séu einmitt knúnar
með jarðefnaeldsneyti. Þessir orkugjafar
krefjist einnig mjög mikils landrýmis, sem sé
þá ekki hægt að nota til annarrar framleiðslu.
Þetta eigi raunar líka við um lífrænt eldsneyti:
Eigi lífetanól, sem unnið sé úr nytjaplöntum,
að verða 10% af orkugjöfum Bandaríkja-
manna í stað olíu, þá þurfi að taka 10% af öllu
ræktuðu landi þar undir þær nytjaplöntur.
Rögnvaldur telur, að maðurinn eigi því að
halda áfram að nota jarðefnaeldsneyti um
fyrirsjáanlega framtíð, sé þess kostur. Þurfi
hann annan orkugjafa í bráð, þá sé kjarnorka
heppilegust, en í lengd muni mannlegt
hugvit sjá til þess, að aðrir hagkvæmir kostir
finnist. Bendir Rögnvaldur á, að slysatíðni í
kjarnorkuframleiðslu sé talsvert minni en í
vinnslu olíu og kola og að raunhæfar aðferðir
séu til að eyða úrgangi úr henni.
En ef við eigum að reiða okkur á lífræna
eldsneytisgjafa, hvað þá um hlýnun jarðar,
sem talin er að miklu leyti stafa af brennslu
jarðefnaeldsneytis og um leið losun
gróðurhúsalofttegunda út í andrúmsloftið?
Rögnvaldur svarar því til, að vissulega megi
ekki vísa á bug niðurstöðum fjölda vísinda-
manna, sem skýrslur loftslagsnefndar
Sameinuðu þjóðanna geymi. Tölvulíkön
þeirra séu ekki óvísindaleg, og þeir séu ekki
aðeins að vekja á sér athygli og verða sér
út um styrki, eins og sumir efasemdamenn
Seint á öldinni ákvað Evrópusam-
bandið að friða úlfinn, sem réðst aftur
inn í frönsku Alpana frá Ítalíu 1992,
og vex nú stofninn hratt. Evrópusam-
bandið bætir bændum jafnóðum
það tjón, sem úlfurinn veldur þeim.
Úlfurinn er því farinn að éta á kostnað
skattgreiðenda.