Úrval - 01.12.1948, Blaðsíða 35

SKÁKÆÐIÐ
33
brotinn stórskotaliðsforingi má
ekki leika á yfirhershöfðingja
sinn. Eða eins og hetjan við
Austerlitz komst að orði: „Ég
er ekki eins og aðrir menn; lög-
mál siðgætis og velsæmis eru
ekki fyrir mig.“ Hann trúði
skilyrðislaust á heillastjörnu
sína. Og þegar honum var ógn-
að, sópaði hann vægðarlaust um
koll hrókum, riddurum og bisk-
upum, kóngum og drottningum.
Það var velviðeigandi þegar
fundin var upp vél til að tefla
skák, og af þeim sökum skilj-
anlegt, að Evrópumenn fögnuðu
mjög gerfitaflmanni Kemplens
árið 1785. Þessi gerfitaflmaður,
sem klæddur var eins og Hund-
tyrki, var settur bak við kistu.
Eigandinn, Maelzel, opnaði kist-
una og sýndi „verkið“, sem var
gert af ótal vírum, f jöðrum, og
tannhjólum. „Hundtyrkinn“
virðist hafa verið skæður tafl-
maður, sem sigraði flesta and-
stæðinga sína. Efagjarnir menn
héldu því fram, að hægt væri að
feia lítinn mann í kistunni, og
getur vel verið að það sé rétt.
En þessum góðu mönnum sást
yfir kjarna málsins, Kemplen
var sannkallaður velgerðarmað-
ur mannkynsins. Hann gerði ó-
mennska baráttu að mannlegum
leik. Með hinni snjöllu uppfinn-
ingu sinni svifti hann skákina
hinum sárbeitta eiturbroddi
sínum. Það er engin hneisa að
bíða ósigur fyrir vél. Napóleon
keypti sér strax gerfiskákmann.
Skák milli tveggja manna er
banvænt, sálardrepandi eiturlyf;
í samanburði við hana er has-
hish* barnaleikfang og munn-
gæti. Og þó er hún enn verri ef
kona er annar aðilinn. Skákin
seiðir dyggðuga hallarfrúna frá
skyldum og hollustu gagnvart
eiginmanni; hún er eins og hold-
leg fýsn fyrir prestinn; og hún
sigraði jafnvel hinn mikla ör-
lagavald þjóðanna: Napóleon
Bonaparte.
Samt er hin blinda fávizka
mannsins svo mikil, að á hverj-
ári er stofnað til skákmóta
eins og ekkert sé, og mikið veð-
ur gert af. Keppnir fara fram í
Hastings, Barcelona, Moskva,
West Hartlepool og öðrum ótta-
legum stöðum.
Það var því enginn til að að-
vara mig, þegar ég, saklaus
sextán ára unglingur, kom í
fyrsta skipti inn í taflstofuna í
Budge Row og byrjaði að fást
við það, sem mér hafði verið
* Eiturlyf.