Úrval - 01.12.1948, Page 51

EÐLI OG ELDI
49
rópumanni. En tvær mjög ólík-
ar spurningar hafa verið ákaf-
lega umdeildar. Hin fyrri er sú,
hvort mismunur, sem orsakast
af eldi (umhverfi) geti breytzt
í eðlismun. Eða með óljósari orð-
um: geta áunnir eiginleikar orð-
ið arfgengir? Hin síðari er sú,
hvort í þeim sérstöku tilfellum
þegar sum sérkennin eru eðlis-
læg, séu hin það líka. Sem dæmi
má nefna, að hinn dökki hör-
undslitur negranna er að mestu
eðlisbundinn, því að negrabörn,
sem fæðast í Englandi, eru jafn-
dökk og foreldrar þeirra. En
negrarnir hafa ekki skapað með
sér eins fjölbreytta menningu
og Evrópumenn. Er það eðlis-
bundið eins og hörundsliturinn,
eða er það vegna þess að þeir
hafa ekki haft tækifæri til
þess?
Við skulum líta á fyrri spurn-
inguna. Við getum þroskað
vöðva okkar með æfingu. Lær-
in á mér eru gildari en á flest-
um ykkar, sumpart af því að
ég stundaði mikið róðra sem
drengur. En sumir drengir eru
vöðvameiri en aðrir, þó að þeir
hafi haft mjög svipað viður-
væri og æfingu. Mismunandi
vöðvastærð getur því bæði or-
sakazt af eðlismun og eldismun.
Það sem við viljum vita er, hvort
þessi áhrif notkunar séu arf-
geng. Mun sá maður sem gerist
kolanámumaður eignast vöðva-
meiri börn heldur en ef hann
hefði orðið skrifstofumaður?
Við fyrstu athugun virðist
eðlilegt að svara játandi. La-
marck hélt, að skýra mætti þró-
unina út frá þessum forsend-
um. Gíraffinn er hálslangur af
því að forfeður hans voru stöð-
ugt að teygja úr hálsinum til
að ná í blöðin á trjánum. Mold-
varpan er blind af því að for-
feður hennar notuðu ekki aug-
un. Og flóknar eðlishvatir, t. d.
sú eðlishvöt fuglanna að byggja
sér hreiður og kóngulónna að
spinna vefi, eru ekki annað en
arftekin endurminning um það
sem forfeður þeirra höfðu gert
í miljónir kynslóða. Kenning
guðfræðinnar um erfðasyndina
er sama eðlis. Við getum ekki
annað en verið vond, af því að
forfeður okkar, Adam og Eva
voru vond.
Einfaldasta röksemdin gegn
kenningu Lamarcks fæst við
rannsókn á þeim dýrum, sem
hafa flóknastar eðlishvatir, eins
og t. d. býflugurnar. Vinnudýr-
in leysa af hendi hin flóknustu
störf; þau búa til vaxkökur til
7