Úrval - 01.12.1948, Blaðsíða 91

BALZAC
89'
hinir fimmtíu þúsund bollar
hans af sterku kaffi (hagfræð-
ingur nokkur telur, að hann hafi
drukkið svo marga) hafi flýtt
fyrir samningu hins mikla skáld-
sagnabálks Comédie humaine,
þá áttu þeir líka sök á því að
hjarta, sem áður var stálhraust,
bilaði jafnfljótt og raun varð á.
Klukkan sló átta, og loks var
drepið á dyr. Þjónn hans, Ágúst,
kom inn með íburðarlausan
morgunverð á bakka. Balzac
stóð upp frá borðinu, þar sem
hann hafði setið og skrifað frá
því um miðnætti. Það var korn-
inn tími til að hvíla sig ofur-
lítið. Ágúst dró gluggatjöldin
frá, og Balzac gekk út að glugg-
anum til þess að líta yfir borg-
ina, sem hann hafði einsett sér
að sigra. Honum varð nú aftur
Ijóst, að til var annar heimur
og önnur París, París, sem nú
var að hefja starf sitt, þegar
hans eigin starfi var lokið í bili.
Nú komu sendlar frá prent-
smiðjunum, blöðunum eða út-
gefendunum, með prófarkir af
því, sem hann hafði skrifað
tveim nóttum áður og sent í
prentsmiðjurnar daginn áður,
ásamt annarri og þriðju próf-
örk af eldri handritum.
Balzac settist enn við litla
borðið sitt. Hann leit sem
snöggvast yfir eina próförkina
og stakk svo pennanum gremju-
Iega niður í borðið. Hann var
óánægður. Allt, sem hann hafði
skrifað daginn áður, og daginn
þar áður, var lélegt. Það varð
að breyta öllu, gera það ljósara
og einfaldara. Með hvílíku æði
hann réðist á hina prentuðu örk,.
líkt og riddari, sem ræðst gegn
heilli breiðfylkingu óvina, sést
bezt á hinum hrottalegu rispum
og strikum penna hans, sem ná
yfir þvera örkina. Eitt korða-
högg með fjöðurpenna hans og
setning var rifin úr samhengi
sínu og flutt til hægri, einstöku
orði var kastað til vinstri eins
og með spjótsoddi, heilar máls-
greinar voru slitnar burt og aðr-
ar settar í staðinn. Hin venju-
legu tákn, sem notuð eru til að
leiðbeina setjaranum, nægðu
ekki lengur, og Balzac varð að
nota merki, sem hann fann upp
sjálfur. Brátt var ekki nóg rúm
á spássíunum fyrir frekari leið-
réttingar; þar var nú þegar
komið meira efni en fólst í hin-
um prentaða texta. Hann varð
að snúa örkinni við og halda
leiðréttingunum áfram hinum
megin.
Hvorki fjárhagsleg þörf né
bænir útgefendanna, sem ýmist
töluðu um fyrir honum með
góðu eða hótuðu honum máls-
sókn, gátu komið Balzac til að
leggja niður þetta kostnaðar-
sama kerfi sitt. Oftsinnis tapaði
hann hálfum ritlaunum sínum,
og stundum öllum, af því að-
hann varð að greiða kostnaðinn
við leiðréttingar og endursetn-
ingu úr eigin vasa. En hann var
heill í list sinni og sló aldrei und-
an í þessu efni. f augum um-
heimsins var hann hégómleguiy