Úrval - 01.12.1948, Blaðsíða 75

BALZAC
73
nema þegar hann skrapp eftir
brauði, ávöxtum eða kaffi, sem
var hið ómissandi örvunarlyf
fyrir þreyttar taugar hans.
í janúar 1820, eftir fjögurra
mánaða sleitulausan þrældóm,
var uppkast að leikritinu tilbúið.
Örlagastundin mikla var runnin
upp — hvort Frakklandi og
heiminum hefði fæðzt nýr snill-
ingur í persónu Honoré Balzacs.
Foreldrarnir biðu óþolinmóðir
komu vandræðabarnsins með
rímaða leikritið. Ástandið á
heimilinu hafði breytzt dálítið til
batnaðar, einkum vegna þess,
að eftirlætissystirin, Lára, hafði
gifzt efnuðum verkfræðingi, De
Surville að nafni.
Dómurinn um það, hvort Hon-
oré væri gæddur snilligáfu eða
ekki, átti að falla að loknum
lestri leikritsins fyrir heimilis-
fólkið. Foreldrarnir skipuðu ekki
einungis hinn nýja tengdason
sinn, De Surville, í dómnefnd-
ina, heldur og dr. Nacquart, sem
varð síðan vinur Balzacs alla
ævi, læknir hans og aðdáandi.
Enginn af þeim, sem viðstadd-
ir voru þessa kynlegu athöfn, er
stóð í þrjár eða fjórar klukku-
stundir, hafa lýst henni eða á-
hrifum þeim, sem hún hafði. Það
er engum efa bundið, að áheyr-
endurnir hafa átt erfitt með að
skera úr um það, hvort þessi
leikrits-óskapnaður, sem þeir
höfðu verið að hlýða á, væri lé-
legt skáldverk eða þeim hefði
aðeins leiðzt það persónulega.
Þar sem viðstaddir voru á báð-
um áttum, stakk De Surville upp
á því, að það yrði lagt fyrir
dómbæran mann til álitsgerðar.
Hann bauðst til að fá bók-
menntasöguprófessor einn, Mon-
sieur Andrieux, er hann þekkti,.
til þess að dæma um leikritið.
Dómur Andrieux um leikrit
Balzacs, hefur hlotið staðfest-
ingu síðari kynslóða, og það
verður að segja honum til lofs,
að gagnrýni hans á þessu verki
fól ekki í sér það álit, að Honoré
hefði enga rithöfundarhæfileika.
Hann skrifaði frú Balzac mjög
kurteislega:
„Það er fjarri mér, að vilja
verða til þess, að draga kjark-
inn úr syni yðar, en ég er þeirr-
ar skoðunar, að hann gæti not-
að tímann til annars þarfara en
að skrifa harmleiki og gleðileiki.
Ef hann vill gera mér þá ánægju
að heimsækja mig, skal ég skýra
fyrir honum, hvernig heppileg-
ast er, að mínu áliti, að kynna
sér fagrar bókmenntir og njóta
góðs af þeim, án þess að þurfa
að hafa skáldskap að ævistarfi.“
Þetta var skynsamleg mála-
miðlun og foreldrar Honorés
tóku henni fegins hendi. Ef pilt-
inn langaði til að halda áfram
að skrifa, hví ekki að leyfa hon-
um það ? En hann varð auðvitað
að hegði sér í samræmi við ráð-
leggingu Andrieux prófessors —
hann mátti ekki verða poéte de
profession* heldur hafa skáld-
skapinn sem aukagetu með heil-
* Atvinnuskáld.