Læknaneminn - 01.04.2008, Qupperneq 51

nota nýju lyfin og áttaði sig á þeim meðferðarmöguleikum
sem fyrir hendi voru. Helstu markmiðin voru að leysa
húsnæðisvandamál spítalans og efla þá starfsemi sem fyrir
var. Stjórnendur spítalans áttuðu sig á því að nauðsynlegt
var að fá fleira fólk til starfa með sérmenntun á borð við
iðjuþjálfun, sálfræði og félagsráðgjöf. Nauðsynlegt var að
efla fjölbreytni þeirrar meðferðar sem í boði var. Á sama
tíma voru geðlækningar komnar undir smásjá ýmissa
Þjóðfélagsrýna sem vildu skoða þessar lækningar i öðru
samhengi en áður hafði þekkst. Innlögnum fjölgaði mjög
tnikið á þessu tímabili enda styttist dvalartími sjúklinga
og æ fleiri voru útskrifaðir eftir nokkurra daga dvöl á
spítalanum.
Tómas Helgason var mjög opinn fyrir öllum breytingum
og nýjungum og sagði skrásetjara að hann hefði haft að
leiðarljósi gamlan frasa frá Maó formanni þegar hann
sagðist vilja sjá 1000 blóm blómstra. Tómas sagðist hafa
litið svo á að allt þetta vel menntaða fólk bæri ábyrgð á
sínum ákvörðunum og þeirri stefnu sem það vildi taka.
Þetta þýddi að deigla framfara í meðferð geðsjúkra
var á Kleppi. Menn voru óþreytandi að prófa nýjar
meðferðarleiðirogaðferðir;samfélagslækningar,dáleiðslu,
fjölskyldumeðferð, atferlislækningar, slökunarmeðferð,
grúppumeðferð o.fl. Stöðugur straumur var til landsins
af fyrirlesurum frá Evrópu og Ameríku sem komu til
að flytja boðskap sinn. Menn áttuðu sig á vanköntum
og aukaverkunum lyfjanna og reyndu að finna önnur
úrræði sem kæmu að sama gagni eða gætu minnkað
lyfjaskammtana.
Efitirmáli
Fyrstu 100 árin í sögu spítalans eru að baki. Engan
viðstaddan við vígsluna 1907 hefði getað órað fyrir þeim
breytingum sem áttu eftir að eiga sér stað á Kleppi og
allt í kringum Klepp á þessari öld. Saga Klepps er saga
þjóðarinnar sjálfrar sem fór í heljarstökkum út úr eymd
nítjándu aldar inn í allsnægtir þeirrar tuttugustu og fyrstu.
A þessum 100 árum hafa viðhorf gagnvart geðsjúkum
gjörbreyst. í aldarbyrjun voru þeir einir skilgreindir
sem geðveikir sem höfðu alvarleg geðhvörf, geðklofa
eða heiftarlega áfengissýki. Nú er öldin önnur og æ fleiri
eru greindir með léttari geðraskanir og fá meðferð við
þeim. Stór hluti þeirra sjúklinga sem sækir sér meðferð
á göngudeild geðdeildar þjáist af kvíða eða annarri
taugaveiklun og alls konar tilvistar- og velmegunarvanda
sem Þórð Sveinsson og Helga Tómasson hefði ekki grunað
að ætti eftir að verða aðalverkefni geðdeilda. Ný geðlyf
hafa gert það að verkum að hægt er að reyna einhvers
konar lyfjameðferð á æ fleirum og auk þess hafa komið
til sögunnar mörg önnur meðferðarúrræði sálfræðinga,
geðhjúkrunarfræðinga, iðjuþjálfa, félagsráðgjafa og fleiri
starfsstétta.
Nýjar geðgreiningar hafa komið til sögunnar sem menn
vissu ekki að væru til fyrir aldarfjórðungi. Endurhæfing
á Kleppi býður upp á mun fleiri valkosti en nokkru sinni
fyrr. í byrjun aldarinnar var litið á Klepp sem endastöð
íjölmargra geðsjúkra sem ættu eftir að eyða þar ævinni
eins og Arnbjörn Arnbjörnsson gerði. Nú er markmiðið
að Kleppur sé endurhæfingarspítali þar sem fólk leggist
inn í skamman tíma ef á þarf að halda en meðferðin sé að
öðru leyti rekin í göngudeild.
Enginn veit hverju næstu 100 ár munu skila Kleppsspítala
eða hvort hann muni enn standa í einhverri mynd inn við
sundin blá að annarri öld liðinni. Ég vona að svo verði. í
síbreytilegum heimi er nauðsynlegt að til sé það skjól sem
Kleppur hefur verið íslenskri þjóð undangengna öld.
Myndir eru fengnar úr bók Óttars og birtar með hans leyíi.
Læknaneminn