Læknaneminn - 01.04.2008, Síða 90

íslandi. Slík þekking er þó afar mikilvæg til að meðferð sjúkdómsins geti verið
markviss. Markmið rannsóknarinnar var að draga fram faraldsfræði bein- og
liðsýkinga á íslandi, helstu sýkingarvalda, einkenni og greiningaraðferðir.
Efniviður og aðferðir:
Rannsóknin var afturskyggn. Rannsóknarþýðið var öll börn < 18 ára sem
lögðust inn á Barnaspítala Hringsins eða barnadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
með greininguna sýking í beinum eða liðum á tímabilinu 1996-2005. Leitin
var gerð með ICD-9 og ICD-10 greiningarkóðum. Sjúkraskrár barna sem
höfðu fengið greiningarnar voru skoðaðar og upplýsingum safnað um
einkenni, rannsóknarniðurstöður, orsakir, staðsetningu og fleira. Tilfellum
var skipt niður í beinsýkingar og liðsýkingar og einnig var skipt niður í þrjá
jafna aldurshópa, 0-5 ára, 6-11 ára og 12-17 ára. Loks var athugað hvort
breyting á nýgengi hefði átt sér stað á tímabilinu.
Niðurstöður:
Alls greindust 201 börn á tímabilinu, 149 með sýkingu í beini en 52 með
liðsýkingu. Aldurstaðlað nýgengi var 25,7/105/ár (staðalfrávik 7,8) að
meðaltali og breyttist ekki marktækt yíir tímabilið (p=0.086). Aldurstaðlað
nýgengi í hópi 0-5 ára var 29,7/105 árið 1996 en var 55,5/105 árið 2005
sem er marktæk aukning (p=0.039). Marktækur munur var á nýgengi eftir
aldurshópum og var hæst i yngsta hópnum (p<0.0001). Marktækur munur
var á meðalaldri beinsýkinga (6,6 ára) annars vegar og liðsýkinga (4,1 ára)
hins vegar (p=0.002). Langflest tilfella (yfir 97,5%) voru samfélagssýkingar.
Bakteríugreining fékkst í 57,4% beinsýkinga og 44,2% liðsýkinga. S. aureus
var algengasti orsakavaldur beggja sýkinga en hún olli 64,7% beinsýkinga og
21,7% liðsýkinga þegar sýkill greindist. Næst algengasta orsök beinsýkinga var
Kingella kingae, hún olli 7,1 % þeirra en hún olli einnig liðsýkingum. Engin
tilfelli methicillin ónæmra S. aureus (MÓSAR) greindust. I flestum tilfellum
beinsýkinga sýktist sköflungurinn eða í 36 tilfellum (20,2%). Hnéliðurinn
sýktist oftast í liðsýkingum eða í 28 tilfellum (53,9%). Greiningaraðferðir
bein- og liðsýkinga hafa ekki breyst á mikið þó segulómun sé algengari
rannsókn í lok tímabilsins en í byrjun þess.
Ályktanir:
Rannsókn þessi varpar ljósi á faraldfræðilega þætti, sjúkdómsorsakir,
einkenni og greiningaraðferðir bein- og liðsýkinga hér á landi. Hún sýnir
að nýgengi sýkinga í beinum og liðum barna fer vaxandi í yngsta aldurshóp.
Orsakir þess eru óljósar. Hlutfall tilfella með þekktan sýkil er sambærilegt
við erlendar rannsóknir en það á einnig við um algengasta sýkillinn sem er S.
aureus. MÓSAR greindust ekki í bein- og liðsýkingum hér á landi en þeir eru
mikilvægir sýklar í nágrannalöndum. Kingella kingae er áfram orsakavaldur
bein- og liðsýkinga líkt og erlendar rannsóknir sýna. Meðalaldur, kynjahlutfall
og staðsetning sýkinga er áþekk niðurstöðum erlendra rannsókna.
Niðurstöður rannsóknarinnar eru gagnlegar fyrir íslenska lækna í glímu
sinni við erfiða sjúkdóma sem geta haft í för með sér varanlega fötlun.
Opin fósturæð meðal fyrir bura á íslandi 1987 -
2006
Friðrik Rúnar Garðarssonl, Gunnlaugur Sigfússonl,2, Gylfi Óskarsson2,
Hróðmar Helgasonl,2 , Þórður Þórkelssonl,2.
lLæknadeild Háskóla íslands, 2Barnaspítali Hringsins.
Inngangur:
Lífslíkur og heilsufarshorfur fyrirbura hafa batnað mj ög í kj ölfar framfara á sviði
fæðingahjálpar og nýburagjörgæslu. Helsta vandamál fyrirbura er vanþroski
lungnanna, en viðvarandi opin fósturæð getur aukið lungnavandamál
verulega. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna tíðni opinnar fósturæðar
meðal fyrirbura, árangur meðferðar,
aukaverkanir hennar, ásamt því að
greina þá þætti sem mögulega auka
áhættu á vandamálum tengdum
opinni fósturæð hjá fyrirburum.
Aðferðir:
Rannsóknin var afturskyggn,
lýsandi tilfella-viðmiða rannsókn.
Rannsóknin náði til fyrirbura með
opna fósturæð á árunum 1987-
2006. Skráðar voru upplýsingar
varðandi meðgönguna, fæðinguna,
gjörgæslumeðferð barnsins,
sýkingar, fósturæðina og meðferð
til lokunar hennar. Fyrir börn með
opna fósturæð voru fundin börn til
viðmiðunar sem fæðst höfðu eftir
jafnlanga meðgöngu en ekki haft
opna fósturæð og hliðstæðra gagna
aflað um þau.
Niðurstöður:
Alls greindust 189 fyrirburar
með viðvarandi opna fósturæð
(patent ductus arteriosus, PDA) á
rannsóknartímabilinu, 92 drengir
og 97 stúlkur. Tíðnin var hæst meðal
minnstu fyrirburanna (80% við 24
og 25 vikna meðgöngu) og lægst
meðal þeirra stærstu (< 1% við 36
vikna meðgöngu). Samtals fengu
144 börn (76%) indómetasín, þar
af 14 (10%) fleiri en þrjá skammta.
Meðgöngulengd barnanna sem
þurftu fleiri en þrjá skammta var
marktækt styttri en hinna (p=0.01).
Fjögur börn fengu magablæðingu
í kjölfar indómetasín gjafar og tvö
fengu rof (perforation) á smágirni. Þá
varð lítilsháttar lækkun á kreatínini
eftir indómetasín gjöf (73,6 + 18,8 vs.
70,1 + 20,1, p=0,08). Alls þurftu 17
börn (9%) á skurðaðgerð að halda og
var meðgöngulengd þeirra marktækt
styttri en hinna (p=0,01). Niðurstöður
samanbuðar milli tilfella og viðmiða
verða kynntar á ráðstefnunni.
Ályktanir:
Tíðni PDA meðal fyrirbura vex eftir
því sem meðgöngulengdin er styttri.
í flestum tilvikum næst að loka
fósturæðinni með gjöf indómetasíns,
sem yfirleitt þolist vel. Athyglisvert er
að kreatínín lækkar við indómetasín
gjöfina sem er gagnstætt því sem
búist var við. Möguleg skýring er
sú að blóðflæði til nýrna batni við
lokun fósturæðarinnar og skili sér i