Læknaneminn - 01.04.2008, Side 94

Blóðsegaleysandi
meðferð við bráðri
heilablóðþurrð á íslandi
1999-2006
Birna Sigurborg Guðmundsdóttirl,
Albert Páll Sigurðsson2, Elías Ólafs-
son2, Ólafur Kjartansson3, Finnbogi
Jakobsson2
lLæknadeild Háskóla íslands,
2taugalækningadeild Landspítala
háskólasjúkrahúss, 3röntgendeild
Landspítala Fossvogi.
Blæðingar fengu 11 sjúldingar. Heilablæðingar voru sjö, fimm vægar og tvær
stórar sem leiddu til dauða.
Ályktanir:
Hlutfall sjúklinga sem fær rt-PA er svipað og erlendar rannsóknir sýna.
Árangur er svipaður hér og erlendis, hlutfall blæðinga og dánartíðni einnig.
Markvissari vinnubrögð á bráðamóttöku gætu stytt tíma að upphafi meðferðar
hjá fleirum.
Ábendingar og árangur skurðaðgerða við
heilavefsblæðingum. Sextán ára aítursæ rannsókn á
Landspítala Háskólasjúkrahúsi.
Inngangur:
Blóðsegaleysandi meðferð við
bráðri heilablóðþurrð með gjöf rt-
PA innan þriggja klukkustunda frá
upphafi einkenna hófst erlendis
1996 og hérlendis 1999. Meðferðin
bætir horfur þrátt fyrir áhættu
samfara heilablæðingu. Metinn var
fjöldi sjúklinga, árangur meðferðar,
tímaþættir, og dánartíðni hérlendis.
Margrét Brands Viktorsdóttirl, Albert Páll Sigurðsson2, Aron Björnsson3
og Kolbrún Benediktsdóttir4.
lLæknadeild Háskóla íslands 2Taugalækningadeild LSH, 3Heila- og
skurðlækningadeild LSH, 4Röntgendeild.
Inngangur:
Sjálfsprottnar heilavefsblæðingar (SSHVB) valda 10-15% allra slaga og fylgir
þeim slæmar horfur og há dánartíðni. Horfur sjúklinga fara eftir stærð,
staðsetningu, meðvitundarstigi, aldri og ástandi sjúklings við komu. í völdum
tilfellum hefur verið beitt skurðaðgerð, en árangur þeirra er óviss.
Efniviður og aðferðir:
Rannsóknin var afturskyggn 1999-
2006. Sjúklingar fundnir með leit
í sjúkdómsgreiningum LSH yfir
heilablóðþurrð, auk fyrri rannsóknar
Finnboga Jakobssonar 1999-2002
og SITS-MOST skráningu Alberts
Páls Sigurðssonar 2004-2006.
Röntgenmyndir voru metnar,
fundinn aldur, tímaþættir, orsök
heilablóðþurrðar, stigun einkenna
samkvæmt NIHSS og Rankin skala
við 7, 30, 90 daga.
Niðurstöður:
52 sjúklingar fengu rt-PA eftir
komu á bráðamóttöku og einn
inniliggjandi, 33 karlar og 20 konur.
Blóðsegaleysandi meðferð fengu
3% sjúklinga með heilablóðþurrð.
Meðalíjöldi á ári var 6,8, mest 11
en minnst tveir. Meðalaldur var
68 ára, með aldursbil 36 til 90 ára.
Meðaltími komu á slysadeild var 50
mín, stysti 11 og lengsti 135 mín.
Meðaltími röntgenmyndatöku var
85 mín, stysti 31 og lengsti 250 mín.
Upphaf meðferðar var að meðaltali
140 mín, styst 60 en lengst 400
mín. Við 90 daga voru 25% með
lítil einkenni, 32% gangandi, 23%
hjúkrunarsjúklingar og 19% látnir.
Orsakir heilablóðþurrðar voru rek
frá hjarta 49%, hálsæðaþrengsli
9%, slagæðaflysjun 8%, annað 34%.
Efniviður og aðferðir:
Allir sjúklingar sem fengu sjúkdómsgreininguna SSHVB og fóru í skurðaðgerð
á LSH frá 01.01.90 til 31.12.06 voru skoðaðir, aukþess sem sambærilegs hóps
sjúklinga sem ekki fóru í aðgerð. Úr sjúkraskýrslum var safnað upplýsingum
um aldur, kyn, Glasgow Coma Scale (GCS), modified-Rankin Scale (m-RS),
Bartel Index (BI) o.fl. Tölvusneiðmyndir af höfði voru endurlesnar hjá þeim
sem áttu myndir.
Niðurstöður:
Sjötíu og fimm manns fóru í aðgerð á rannsóknartímabilinu. Alls voru 14
sjúklingar útilokaðir. Rannsóknarhópurinn voru því 61 sjúklingar en sami
fjöldi sjúklinga var valinn í samanburðarhópinn. Meðalaldur í aðgerðarhópi
var 53 ár (49% karlar) og 55 ár í samanburðarhópi (64 % karlar). I
aðgerðarhópi voru 91% blæðingar í heilahvel (23% vegna rofs á æðagúl), 8%
í litlaheila og 1% djúpar blæðingar. í samanburðarhópi voru 65% blæðingar
í heilahvel, 7% í litlaheila, 28% djúpar blæðingar. Meðalrúmmál blæðingar
var 94,5 ml í aðgerðarhópnum en 43,3 ml í samanburðarhópnum, P=0,0004.
Hjá aðgerðarhópnum var GSC 9 við komu en 12 hjá samanburðarhópnum,
P<0,0001. M-RS við útskrift var 4 hjá aðgerðarhópnum en 3 hjá
samanburðarhópnum P=0,0077. BI við útskrift var 33 hjá aðgerðarhópurinn
en 57 hjá samanburðarhóp P=0,0012. I aðgerðarhópnum útskrifast
18% heim, 26% fara á hjúkrunarstofnun og 56% í endurhæfingu, en í
samanburðarhópnum útskrifast 44% heim, 6% fara á hjúkrunarstofnun og
50% í endurhæfingu. Dánartíðni fyrir aðgerðarhópinn var 38% en 34% fyrir
samanburðarhópinn.
Ályktanir:
Svo virðist sem sjúklingar sem fóru ekki í aðgerð vegnaði betur. Hóparnir
voru ekki alveg sambærilegir, sjúklingar sem fóru ekki í aðgerð voru með
betri meðvitund og minni blæðingar. Kanna þarfbetur árangur aðgerða með
því að velja betur í samanburðarhópinn, en betra væri að kanna þetta með
framsækinni rannsókn. Niðurstöður rannsóknarinnar eru engu að síður
sambærilegar við niðurstöður erlendra rannsókna.