Úrval - 01.07.1966, Qupperneq 82

80
ÚRVAL
Þessi barnamorð voru harkaleg og
döpur aðferð prestanna til að halda
stétt sinni einangraðri og ekki ó-
svipuð þeirri aðferð sem samtíma
menn þeirra mamelukarnir í Eg-
yptalandi átjándu aldarinnar við-
höfðu í sama tilgangi. Mamelukarn-
ir vildu heldur þjálfa afkvæmi
þræla til að taka við af sér, heldur
en sín eigin afkvæmi. Otti við of-
fjölgun á eyjunni, hefur mjög lík-
lega verið önnur ástæðan fyrir þess-
um barnamorðum.
Það veit auðvitað enginn í dag,
hversu mörg börn hafa týnt lífi ár-
lega af ofannefndum sökum, en þau
hafa sjálfsagt verið mörg, því að
prestastéttin var fjölmenn og spar-
aði ekki getu sína til kvenna.
Prestarnir nutu mikillar lotning-
ar og með þeim sjálfum ríkti höfð-
ingjastjórn með einum sex mismun-
andi tignarstigum og var hvert
þeirra um sig einkennt með sér-
stökum klæðnaði og sérstöku flúri.
Sú var venja prestanna, að sigla um
á vígðum eintrjáningum og njóta
hinna árstíðabundnu og trúarlegu
hátíða.
Það voru að vísu brestir í þessu
lénsskipulagi, eins og sá, sem áður
er nefndur, að ástin laut ekki al-
gerlega lögmálinu, og háttsettar kon-
ur skirrtust ekki við að taka sér
elskhuga af lágum stigum, en ann-
ars var þetta skpulag mjög fast-
mótað, og þess vandlega gætt al-
mennt, að reglurnar væru haldnar.
Engin kona, til dæmis, mátti éta í
viðurvist karlmanns, og meðlimur
stjórnarfjölskyldunnar mátti ekki
sjálfur bera sér fæðuna til munns,
heldur varð aðstoðarmaður hans að
mata hann. Höfðingi ættbálks var
goðkynjuð vera, og enginn var svo
forhertur að hann leyfði sér að ef-
ast um ágæti hans. Þegar höfðing-
inn ferðaðist á landi, varð einhver
jafnan að bera hann á herðum sér,
þar sem hann eignaðist hverja þá
jörð, sem hann drap fæti sínum á.
Það var furðulegt mjög, að strax
og höfðingjanum fæddist erfingi, af-
salaði hann höfðingjatigninni til
barnsins og gerðist sjálfur aðeins
stjórnandi. Þarna ríktu miklu fleiri
reglur og siðir en nú hafa verið
taldir, og ekkert af því var nokkr-
um breytingum undirorpið að fólk-
inu sjálfráðu.
Þannig var í stórum dráttum hið
litla þjóðfélag, sem myndazt hafði
á þessari eyju, sem legið hafði öld-
um saman einangruð í hafinu mkla.
Og einn daginn kom skip af hafi,
og með því skiptir sköpum í sögu
eyjarskeggja. Þetta skip var mann-
að fólki úr fjarlægri heimsálfu, þar
sem önnur verðmæti giltu á flestum
sviðum mannlífsins. Ýmist viljandi
eða óviljandi settu Evrópumennirn-
ir mark sitt á mannlífið á eyjunni
og munnmæli herma að hinn glaði
og áhyggjulausi hlátur hafi hljóðn-
að þann dag og ekki heyrzt síð-
an.
Þjóðfélag eyjarskeggja var að
vísu ekki fullkomið, eins og rakið
hefur verið lítilsháttar, en það var
í ágætu jafnvægi, og þar ríkti gleði
og velmegun og það var öðrum ó-
háð. Enda þótt að, þar yrðu stöku-
sinnum skærur með mönnum, og þar
væru jafnvel iðkaðar mannfórnir á