Úrval - 01.07.1966, Qupperneq 129

ÞAÐ TEKXJR Á TAUGARNAR AÐ VÉLRITA
127
raun er á, að þá haldi meiri hluti
manna um allan heim áfram að
lemja leturborð hinna vélanna, þó
að það sé með allra erfiðustu verk-
um sem unnin eru.
Kannski hefur það verið erfiðið,
sem fylgdi keppninni, sem hefur
orsakað það, að hinni alþjóðlegu og
árlegu ritleiknikeppni var hætt ár-
ið 1946. Þetta var heimsmeistara-
keppni og stóð yfir eina klukku-
stund samfelld. Það náðist undra-
verður hraði á þessum keppnismót-
um, og met ungfrú Margaret Ham-
ma er sennilega heimsmet enn þá.
Hún vélritaði 149 orð á mínútu
árið 1941. Vélritunarhraðinn á þess-
um mótum var almennt frá 100 orð-
um til 140 orða.
Hraðvirkasta vélritunartækið er
hin nýja kúluvél, og leika þar kúl-
ur um pappírinn í stað leturlykl-
anna. Þessi vél er svo hraðvirk, að
leikinn vélritari getur hæglega vél-
ritað 180 orð á mínútu með henni.
Þetta er mesti hraði sem vitað
er um í vélritun, en á hinum end-
anum eru kínverskir vélritarar,
sem vafalaust eru þeir, sem hæg-
ast komast allra heimsins vélrit-
ara, því að þeir geta ekki náð með
nokkru móti meiri hraða en 3 til
4 orðum á mínútu. Þetta stafar af
því, að á leturborði kínverskra véla
eru 1.500 stafir eða merki.
Ritvélar eru rétt um það bil að
vera aldar gamlar, sem vinnutæki.
Það var ekki fyrr en hraðinn í heim-
inum fór að aukast að marki, að
menn fundu að það borgaði sig að
nota hið fljótvirkara tæki, ritvél-
ina heldur en pennann, enda þótt
ritvélin kostaði 20 pund.
Það var litið á ritvélar, sem hver
önnur skrýtin leikföng, þar til
menn fundu, að þær gátu létt við-
skiptahöldunum störfin og aukið
afköstin á skrifstofunni.
Samt eru liðnar meira en þrjár
aldir síðan skotinn James Young
lýsti því yfir árið 1649, að hann
hefði fundið upp vél til að skrifa
á, sem gæti tekið fimm afrit í einu,
og hann teldi hana geta orðið til
mikila nota fyrir þjóðina.
Þegar fyrst var byrjað að vél-
rita bréf almenn móðguðust margir,
ef þeim voru send vérituð bréf,
og þóttust geta lesið skrift. Það
þyrfti ekki að prenta fyrir þá.
Mark Twain rithöfundurinn frægi
ýtti undir þróun mála í þessu á
áttunda tug nítjándu aldarinnar
með því að verða fyrstur rithöf-
unda til að skila aðeins vélrituðum
handritum. Það var þó ekki fyrr en
rétt fyrir 1890, að sá háttur fór að
verða almennur.
Þróunin í gerð ritvéla er sú, að
það er ekki einungis að vélarnar
léttist heldur verður leturborðið
einfaldara, og auðveldara að læra
á þær auk þess sem hraðinn eykst.
En líklegt er nú samt, að ritvélar
þurfi alltaf leikinn mann til að
spila á letúrbirðið og líklegt er
einnig, að hann verði alltaf dálítið
þreyttur af verkinu.