Úrval - 01.09.1971, Side 122

120
ÚRVAL
ins til þess að fá tækifæri til að ná
meiri árangri í máli þessu. Og árið
1848 var hann kosinn á þjóðþingið.
Þar rakst hann harkalega á helztu
talsmenn þrælahaldsins. Thomas
Ross fulltrúadeildarþingmaður réðst
á Stevens í ræðu og jós yfir hann
svívirðingum. Stevens hlustaði á
hann, en reis svo á fætur. Og þá
fyrst lærðist þingmönnum, hvernig
á að halda ærlega skammarræðu.
„Það eru engin svör til við slíkum
athugasemdum,“ sagði Stevens. „í
ríki Móður náttúru er lítið, depl-
ótt, viðbjóðslegt dýr, sem Móðir
náttúra hefur búið vopni einu. Þar
er um að ræða fúlt kirtilefni, sem
gegnsýrir allt, sem það kemur við
og saurgar svo alla þá, sem ráðast
gegn dýri þessu, að þeim finnst í
langan tíma sem þeir sjálfir séu
ógeðslegir, og sama er að segja um
þá, sem umgangast þá. I rauninni
getur sá hinn sami aldrei orðið
hreinn aftur. Ekkert, engin móðg-
un skal fá mig til þess að ráðast
gegn svo viðbjóðslegri skepnu!"
Það ríkti alger þögn í salnum. Það
var sem þingmenn væru miður sín
af þessum óbótaskömmum. Einn af
leiðtogum þrælahaldssinna, Howell
Cobb þingmaður frá Georgiufylki,
tautaði loks: „Ovinur okkar hefur
nú fengið hershöfðingja.“
VIÐKVÆM MISKLÍÐAREFNI
Upp frá þessu varð Stevens for-
ingi afnámssinna. Ræður hans ollu
slíkri reiði þingmanna þeirra, sem
voru stuðningsmenn þrælahaldsins,
að þeir ógnuðu honum með hnífum
í sjálfu þinginu. Stevens lét allar
hótanir sem vind um eyrun þjóta,
hélt fast við skoðun sína og hamp-
aði henni við hvert tækifæri: Hann
sagði, að það væri galli í uppbygg-
ingu hinna miklu Bandaríkja, galli,
sem orsakaðist af „versta fyrir-
brigði, sem fyrir finnst á jarðríki,
þ. e. þrælahaldinu, sem er smán
fyrir mennina og andar vítis hefðu
jafnvel óþökk á.“ Hann varaði menn
við og sagði, að fyrr eða síðar yrði
þjóðin að horfast í augu við þetta
vandamál og leysa það.
En svo fór samt, að málamiðlun
í þessu efni sigraði, þ. e. sú trú, að
það yrði að umbera þrælahaldið, a.
m. k. um sinn, ef ríkjasambandið
og þjóðin ættu ekki að splundrast
í sundur. Nýju strokuþrælalögin
gerðu jafnvel frjálsum borgurum
það að skyldu að hjálpa til að hafa
uppi á strokuþrælum. Stevens hafði
hina megnustu andstyggð á þessari
málalyktan og yfirgaf þjóðþingið
árið 1853 í lok annars kjörtímabils
síns. Hann spáði því réttilega, að
þessi málamiðlun yrði „frjósöm
móðir uppreisna, ósáttar og borg-
arastyrjaldar í framtíðinni."
Þegar ófriðarhorfur tóku að auk-
ast árið 1858, fannst honum, að hon-
um bæri skylda til þess að hefja
afskipti af stjórnmálum á nýjan
leik. Hann hlaut kosningu að nýju
sem þingmaður fulltrúadeildar þjóð-
þingsins. Hann var óbifanlegur í
stuðningi sínum við einingu fylkj-
anna í einu ríkjasambandi og mátti
ekki hugsa til þess, að Bandaríkj-
unum yrði splundrað. A þjóðþing-
inu ríkti mikil óeining, en hann
hvatti þingið til þess að styðja for-
setaefnið Abraham Lincoln. Svo
þegar átökin hófust, haltraði Stev-