Læknaneminn - 01.04.2020, Blaðsíða 54

Fr
óð
le
ik
ur
5
4
Augmented útlimaleiðslur (Mynd 7)
• aVL: Vinstri handleggur er jákvæð leiðsla
og hinir útlimirnir neikvæð leiðsla. Angle
of orientation er -30°
• aVR: Hægri handleggur er jákvæð leiðsla
og hinir útlimir neikvæð leiðsla. Angle of
orientation er -150°
• aVF: Fótleggir eru jákvæð leiðsla og
hinir útlimir neikvæð leiðsla. Angle of
orientation er +90°
Brjóstleiðslur (Mynd 8)
• Sex leiðslum er komið fyrir á bringunni í
láréttu plani.
• Skoða rafvirkni sem fer í áttina til hverrar
leiðslu.

V2, V3, V4 Anterior hópur
I, aVL, V5, V6 Vinstri lateral hópur
II, III, aVF Inferior hópur
aVR, V1 Hægri ventricular hópur
Skipulag við úrlestur
hjartalínurits
1. Hraði
Oftast er EKG tækið búið að reikna hraðann
út en þó má nokkuð auðveldlega komast að
hraðanum sjálfur. Ef takturinn er reglulegur
er best er að finna QRS-komplex sem fellur
á þykka línu (á stórum kassa) og telja þykku
línurnar að næsta QRS-komplex. Ef næsti
komplex lendir á fyrstu línu á eftir er hraðinn
300 slög/mín, næsta lína 150 slög/mín, þriðja
100 slög/mín, fjórða 75 slög/mín, fimmta 60
slög/mín og sjötta 50 slög/mín (300 - 150 -
100 - 75 - 60 - 50).
Ef takturinn er óreglulegur má telja 30 stóra
reiti (6 sekúndur), telja fjölda QRS-komplexa
á því bili og margfalda þá tölu með 10.
Það er líka hægt að telja alla QRS-komplexa á
rhythm strip og margfalda með 6.
2. Taktur
Hjartað slær í eðlilegum takti frá 60 til 100
slög/mín. Talað er um hjartsláttaróreglu þegar
það verður truflun í hraða, reglu (regularity),
uppruna eða leiðslu rafboðanna. Mikilvægt er
að geta greint hjartsláttaróreglu á hjartalínuriti
þar sem hún getur verið lífshættuleg.
Best er að skoða rhythm strip sem er oftast
leiðsla tvö og neðst á blaðinu þegar maður
greinir hjartsláttaróreglu.
Sinus takttruflanir:
Þegar hjartað slær í sinus takti er alltaf
P-bylgja á undan öllum QRS-komplexum.
Sinus tachycardia: Hraðtaktur er skilgreindur
sem hjartsláttur yfir 100 slög/mín. Það er
eðlilegt til dæmis við áreynslu en getur einnig
verið einkenni hjartabilunar eða lungna-
sjúkdóms. Þá getur hraðtaktur verið eina
einkenni ofvirks skjaldkirtils hjá eldra fólki.
Sinus bradycardia: Hægtaktur er skilgreindur
sem hjartsláttur undir 60 slög/mín. Ein stak-
lingar í mjög góðu formi eru oft með 35-40
slög/mín. Helsta orsök hægtakts eru lyf eins
og beta-blokkar, kalsíumganga- blokkar og
ópíóðar. Getur orsakast af aukinni virkni
í flakktaug og valdið yfirliði.
Sinus arrest: Sinus arrest er þegar sinus
hnúturinn hættir að senda rafboð. Þá verður
flöt lína á hjartalínuritinu án merkja um raf-
virkni og er kallað asystola. Oftast tekur þó
einhver annar hluti hjartans við gangráðs-
hlutverkinu ef sinus hnúturinn bilar og þá
sjást escape slög.
Supraventricular takttruflanir
Gáttaflökt (atrial flutter)
• Hringsól í gáttinni (Mynd 9).
• Reglulegur taktur (2:1, 3:1, 4:1 blokk).
• Sagtenntar bylgjur endurspegla hringsólið
(rafboðin fara hring eftir hring) sem eru
mest áberandi í inferior leiðslum enda
liggur braut gáttaflökts vanalega milli
neðri holæðar (inferior vena cava) og
þríblöðkuloku (istmus eða haft) og svo
upp í þak hægri gáttar. Í brjóstleiðslum
erum við að horfa þvert á þessa braut og
því er þar gjarnan flatneskja.
• Hraðinn í gáttum: 250-350 slög/mín sem
endurspeglar þann tíma sem tekur að fara
einn hring í hægri gátt.
• Hraðinn í sleglum: ½, ⅓, ¼ af hraða
í gáttum. Það er að segja sleglahraði
(púls) vanalega um 150 slög/mín
eða 75 slög/mín en getur þó breyst
slag frá slagi allt eftir því hversu treg
leiðnin er í AV-hnútnum. Sympatíkus
eykur leiðsluhraðann og flakktaug eða
beta-blokkerar hægja á leiðninni. Við
2:1 blokk getur verið erfitt að greina
flutterbylgjurnar en með því að beita
nuddi á hálsslagæð (carotis) má hægja
á leiðni AV-hnútsins en við það hægir
Mynd 7. Augmented útlimaleiðslur
Mynd 8. Brjóstleiðslur. V1 er komið fyrir í fjórða
millirifjabili hægra megin við bringubeinið, V2 í
fjórða millirifjabili vinstra megin við bringubeinið,
V4 í fimmta millirifjabili í midclavicular línu vinstra
megin, V3 á milli V2 og V4, V6 er komið fyrir í
fimmta millirifjabili í midaxillary línu vinstra megin
og V5 á milli V4 og V6.
Mynd 6. Útlimaleiðslur
Leiðsla I
0°
- - -+ + +
+90°+60°
+120°
-30°
-150°
Leiðsla aVLLeiðsla II Leiðsla aVRLeiðsla III
+
Leiðsla aVF
V1 V2 V3 V4
V5
V6
V1
V2
V3
V4 V5
V6
Aftur
Fram