Læknaneminn - 01.04.2020, Blaðsíða 28

R
itr
ýn
t e
fn
i
2
8
Uppvinnsla
Í fyrstu var grunur um heilaslag á ný vegna
sögu og óeðlilegrar taugaskoðunar. Mat var
fengið hjá taugalæknum sem töldu hliðrun á
tungu stafa fyrst og fremst af munnþurrki og
mun á kröftum stafa af verkjum. Segulómun
var þó pöntuð af höfði vegna sögu um heilaslag
í tvígang og áhættuþátta en segulómunin
sýndi ekki merki um nýtt heilaslag.
Á sjúkrastofnuninni í hans heimabyggð þar
sem hann var lagður inn í fyrstu reyndist
hann vera með hækkun á hvítum blóðkornum
en eðlilegt sökk og CRP. Slappleiki og
þvoglumælgi voru eins og áður segir talin vera
vegna lyfjaáhrifa og Gabapentín skammturinn
því minnkaður og Parkódín tekið út.
Því var hér um að ræða slappleika með ný-
tilkominni versnun með þvoglumælgi, bein-
verkjum, auknum fjölda hvítfrumna í blóði og
skerðingu á nýrnastarfsemi. Nýjar og ítarlegri
prufur voru teknar og sýndu þær hækkað
jóníserað kalsíum (2,06 mmól/L, eðlilegt
gildi 1,13-1,33 mmól/L). Kalkkirtilshormón
(parathyroid hormone, PTH) var tekið og var
það lækkað (7,5 ng/L, eðlilegt gildi 15,0-
65,0 ng/L). Grunur vaknaði því um illkynja
blóðsjúkdóm. Sökk mæling var endurtekin
og mældist það aftur eðlilegt (14 mm/klst,
eðlilegt gildi <15 mm/klst). Blóðstrok var
einnig tekið og rafdráttur framkvæmdur.
Gangur í legu
Vegna þurrks, blóðkalsíumhækkunar og
skerð ingar á nýrnastarfsemi var gefinn ríku-
legur vökvi. Hvít blóðkorn hækkuðu í legu og
mældust hæst 44 x109/L.
Niðurstöður frekari rannsókna
Blóðstrok
Á blóðstroki sást mikill fjöldi eitilfrumna
(plasmafrumna) í blóði. Einnig sáust klessu-
frumur (smudge cells) sem vöktu í fyrstu grun
um langvinnt eitilfrumuhvítblæði (chronic
lymphocytic lymphoma, CLL). Hins vegar er
sjaldgæft að sjá hækkað kalk í blóði í CLL og
óvenjulegt að sjá plasmafrumur í blóðstroki.
Því var talið mögulegt að um langt gengið
mergæxli (multiple myeloma, MM) væri að
ræða eða plasmafrumuhvítblæði (plasma cell
leukemia, PCL). Mergæxli myndi þó varla
skýra hækkunina á eitilfrumum í blóði. Einnig
var sökk eðlilegt sem gjarnan er hækkað
í merg æxli. Rafdráttur lá ekki fyrir á þessum
tíma og léttar keðjur voru pantaðar nokkru
seinna, fjórum dögum eftir að blóðprufa var
send í rafdrátt.
Tölvusneiðmynd
Tölvusneiðmynd af lungum, kvið og hálsi var
tekin og sýndi sú rannsókn fram á lungna-
vanþenslu (atelectasis) neðarlega í báðum
lungum, einkum vinstra megin þar sem lítils-
háttar fleiðru vökvi sást. Fjölmörg eldri rif-
brot sáust beggja vegna. Slitbreytingar sáust
í hrygg en einnig úrátur í beinum (osteolytic
lesions) sem voru einkum áberandi hægra
megin í spjaldbeini og liðbol L1. Ekki sáust
merki um líffærastækkanir eða fyrirferðir.
Sjúklingur fluttist í kjölfarið yfir á blóð-
lækningadeild LSH til frekari rannsókna.
Beinayfirlit
Tekin var önnur tölvusneiðmynd af beinum
(TS beinayfirlit). Sú rannsókn sýndi fram
á lækkun á öllum liðbolum í neðri hluta
brjósthryggjar, mest í Th8-10. Í öllum þessum
liðbolum var að finna áberandi beinóreglu
og úrátursbreytingar. Að auki sáust úrátur
í beinum mjaðmagrindar. Breytingunum var
lýst sem greinilega illkynja og samrýmdist
útlit þeirra meinvörpum eða mergæxli. Eldri
brotum í rifjum og hægra herðablaði var
einnig lýst.
Tafla II. Blóðprufur við komu
Rannsókn Eining Gildi Viðmiðunar­
gildi
Hvít blóðkorn x109/L 33,9 4,0-10,5
Blóðrauði g/L 120 134-171
Rauð blóðkorn x1012/L 3,71 4,30-5,80
Blóðflögur x109/L 124 150-400
Kreatínín µmól/L 138* 60-100
*Gildi kreatíníns hafði verið 145 µmól/L deginum áður og 100 µmól/L tæpu ári fyrir komu.
Myndir 1 og 2. Blóðstrok. Hér má sjá óeðlilegar og illkynja plasmafrumur í blóði.