Ný menntamál - 01.06.1983, Side 38

artillögu frá Viihjálmi Hjálmarssyni alþingismanni. Skýrsla
um þessa könnun var gefin út 1979. Þar segir að hún hafi ver-
ið „framkvæmd þannig að spurningaskrá var lögð fyrir valið
úrtak nemenda úr framhaldsskólum og 7.-10. bekk gagn-
fræðaskóla." Úrtakið miðaðist við að ná til hóps sem gæti
talist dæmigerður fyrir landið allt. Af 49 spurningum á list-
anum voru „— 18 spurningar sem allar grennslast fyrir um
viðhorf og skoðanir nemer.da á skólanum og ýmsum hliðum
skólastarfsins —“ eins og segir í skýrslunni. Gerð er grein fyr-
ir svörum við fjórum þeirra. Ein er hliðstæð fyrstu spurning-
unni í „Unglingar í Reykjavík“:
— Það er mjög mismunandi hversu vel nemendum iíkar í
skólanum. Ef þeim vœri skipt í fimm hópa í hverjum held-
urðu að þú vcerir:
skólastarfið varða, verulegt áhyggjuefni. Óþarft er að fara hér
mörgum orðum um náin tengsl og gagnkvæm áhrif áhuga, á-
rangurs og líðanar. Takist ekki að vekja og viðhalda áhuga á
námi er ekki mikils árangurs að vænta og auðvelt að geta sér
til um áhrif þess á líðan nemandans í skólanum.
í skýrslunni, sem hér er byggt á, er m.a. gerð grein fyrir
svörum sem snerta samskipti kennara og nemenda og viðhorf
til kennsiufyrirkomulagsins:
— Ertu ánægð(ur) með kennslufyrirkomulag hjá kennurum
þínum?
1. ( )Öllum. 2. ( )Flestum. 3. ( )Fáum.
4. ( )Engum.
Niðurstaðan er þessi:
Kaupstaðir/ Heimavistar-
1. ( ) Finnst alltaf gaman í skólanum. Öllum Kauptún 3.0% skólar 5.8%
2. ( ) Finnst yfirleitt gaman í skólanum. Flestum 63.5% 70.4%
3. ( ) Finnst stundum gaman 1 skólanum. Fáum 31.9% 21.2%
4. ( ) Finnst sjaldan gaman í skólanum. Engum 1.4% 2.7%
5. ( ) Finnst aldrei gaman í skólanum. ir/ /
Annars vegar eru settar fram niðurstöður úr sex gagnfræða-
skólum í Reykjavík og í kaupstöðum og kauptúnum en hins
vegar úr þremur heimavistarskólum í sveit. Svörunum er skipt
í þrjá flokka, þannig:
Alltaf/yfirleitt gaman
Stundum gaman
Sjaldan/aldrei gaman
Kaupstaðir/
kauptún
33.7%
48.3%
17.8%
Heimavistar-
skólar
39.8%
34.1%
26.1%
Niðurstaðan hér er hliðstæð svörum við spurningunni í hinni
könnuninni um hvernig nemendum líkaði að vera í skóla:
U.þ.b. fimmtungur gefur neikvæð svör. í báðum könnunun-
um virðist mér hlutfall neikvæðra svara ískyggilega hátt. Að
vísu eru forsendur svaranna óljósar — en ég fæ ekki betur séð
en það kunni að vera næg ástæða til að svara þessari spurn-
ingu frekar jákvætt („stundum gaman“) ef nemandanum
finnst gaman að hitta félaga sína í skólanum eða sparka bolta
í frímínútunum — hvað svo sem náminu líður.
Enda þótt næsta spurning varði ekki líðan nemenda í skól-
anum með eins beinum hætti eru niðurstöðurnar fróðlegar:
— Nemendur hafa líka mismunandi mikinn áhuga á náminu.
Hvað af þessu á best við um þig?
1. ( ) Ég hef mikinn áhuga á flestu sem ég er að læra.
2. ( ) Ég hef talsverðan áhuga á flestu sem ég er að læra,
3. ( ) Ég hef fremur lítinn áhuga á flestu sem ég er að læra.
4. ( ) Ég hef mjög lítinn áhuga á flestu sem ég er að læra.
Þriðjungur nemendanna í þéttbýli er samkvæmt þessu ánægð-
ur með kennslufyrirkomulag hjá fáum kennurum en nemend-
urnir í heimavistarskólunum hafa nokkuð jákvæðari viðhorf.
Óánægja þessa þriðjungs með kennsluna hlýtur að hafa áhrif
á líðan hans í skólanum og getur áreiðanlega rist djúpt í mörg-
um tilvikum. Hins vegar er erfitt að geta sér til um hvað býr að
baki þessum svörum, t.d. hvað það er sem óánægjunni veld-
ur. En þessi annmarki er jafnan á könnunum sem byggjast á
notkun spurningalista eins og fyrr segir.
Óánægja hjá umræddum nemendum virðist greinilega all-
djúpstæð eins og sjá má þegar litið er á svör við næstu spurn-
ingu:
Telurðu að menntunin sem þú færð í þessum skóla verði
þér til gagns?
Hér skiptast svörin á þessa leið:
Kaupstaðir/ Heimavistar-
kauptún skólar
Mjög mikils gagns 25.2% 27.4%
Talsverðs gagns 55.5% 53.1%
Ekki mikils gagns 18.1% 18.6%
Alls einskis gagns 0.9% 0.0%
Hér er gerð grein fyrir niðurstöðum úr hverjum þætti fyrir sig:
Kaupstaðir/ Heimavistar-
kauptún skólar
— hef mikinn áhuga 6.4% 5.3%
— hef talsverðan áhuga 53.9% 53.5%
— hef fremur lítinn áhuga 34.9% 34.1%
— hef mjög lítinn áhuga 4.9% 7.1%
Hér reynast um 40% nemendanna vera í hinum neikvæða
hluta: segjast hafa fremur lítinn eða mjög lítinn áhuga á nám-
inu. Sé ástandið svipað nú ætti það að vera þeim, sem láta sig
Þessa niðurstöðu ber að mínum dómi að skoða í ljósi þess að
flest fólk telur skólagöngu æskilega og sjálfsagða og á ungl-
ingsárunum hafa langflestir fengið það rækilega neglt inn í
höfuðið af foreldrum sínum og umhverfinu yfirleitt að skóla-
nám sé nauðsynlegt og gagnlegt. Löng skólaganga skapar
virðingu og getur veitt völd og skemmtilegt, vellaunað starf.
Dómur tæplega fimmtungs nemendanna, sem skipar sér hér í
neikvæða hlutann, hlýtur því að teljast býsna harður. Von-
brigði þessara nemenda hafa að líkindum verið sár og van-
líðan þeirra í skólanum mikil.
38