Fróðskaparrit - 01.01.1994, Blaðsíða 99

Fróðskaparrit - 01.01.1994, Blaðsíða 99
VISAN OM MARIA MAGDALENA 111 Prástmoral och barnamord I sjálva verket pekar forbindelsen med prásten pá ytterligare ett stort problem i det medeltida samhállet. Prástemas moral un- der medeltiden lámnade mycket ovrigt att onska. Eftersom nádemedlen gick genom deras hánder hade de stor makt, som de snart lárde sig utnyttja bl.a. genom att ta be- talt fðr delaktighet i sakramenten. Celibats- brott var mera en regel án ett undantag. Vid kyrkomðtet i Skenninge 1248 stadfástes celibatet fðr den svenska kyrkans del. Dá fðrbjðds prásterna att ta sig hustru eller sammanbo med kvinna. Tidstypisk var bestámmelsen om, att dár celibatsbrott upptácktes skulle kvinnorna i frága lysas i bann. (Hellerstrðm 1932: 90; Grimberg I, 1916: 320) Nár det gáller redogðrelsen fðr Marias synd ser vi en tydlig skillnad mellan den svenska och den fárðiska visan. Den svens- ka visan belastar henne fðr ytterligare en svár synd: Maria har mðrdat sina barn. Det- ta tema óverensstámmer med innehállet i visorna om den grymma modem som mðr- dar sina bam. I dansk tradition finns en sárskild visa, som behandlar detta tema, Barnemordersken (TSB B 36; Dgf 529). Temat áterfinns bara i de ðstnordiska Maria Magdalenavisoma, medan det saknas i den fárðiska, den islándska och en del norska visor. Skrift och botgoring Avslðjandet av Maria Magdalenas synd ár visans starka dramatiska hðjdpunkt. Efter det bryter hon samman och ber om skrift. Bðnen om skrift ár páfallande likartat ut- formad i alla skandinaviska texter. I en upp- teckning frán det svenska Finland lyder stállet: 8. Magdalena foll pá bara kna: “Ack Kristo, vill du skrifta mig.” (FSF V:l, 18 B) I den fárðiska lyder motsvarande strof: lO.Maria faldt paa sine knæ: “Selver Jesus, skrifte mær!” (CCF 150 A) Skriften ár ett centralt begrepp i den medeltida botterminologin. Skriften in- nebar en syndabekánnelse infðr prásten, som kunde álágga bot fðr syndema. (Thors 1957: 222; Sðderwall II: 93-94) Det gðr ocksá Kristus i visan. I de svenska visvari- anterna skall hon gá sju ár i skogen, i de fárðiska och islándska i nio ár. Sju eller nio ár var en vanlig botgðringstid fór svárare brott. (Brilioth 1941: 750) I de finlands- svenska visoma ságs att hon skall gnaga bark och dricka dagg, sova pá hárda berg och jagas av skogens vilddjur sásom vargar och bjðrnar. Nágon enstaka variant talar om ormar och drakar, medeltidens sinnebild fðr demoner. I Hammershaimbs uppteckning frán Fárðarna framhávs andra detaljer i bot- gðringen. Det betonas att Maria skall gá ute om vintern utan sko. Vi mðter hár en bot- gðring som ár helt anpassad till nordiska fðrhállanden: 13. Troe frost og kolden sne, barfod og i ingen skoe. 14. Barfod, ved et hovedlin, sá skal du bøde for sinder dine.” (CCF 150 A)
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Fróðskaparrit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.