Fróðskaparrit - 01.01.1994, Blaðsíða 21

KVÆÐAUPPSKRÍFTIR JÓANNESAR í KRÓKI
33
ur kongur á Bretlandi, og hareftir roknaði
hann upp nøvnini á 20 øðrum kvæðum,
sum hann dugdi. ímillum hesi 20 er eitt,
sum ikki er við í Sandoyarbók. Eini tvey-
trý ár eftir hesa vitjanina hjá Forchhammer
fekk Jóannes í Króki eitt kvæði, Tormaður
skald, frá Jógvani á Oyrini; men Tormaður
skald er ikki millum tey 20 kvæðini, sum
Jógvan nevndi fyri Forchhammer.
Hetta eg havi sagt her vísir, at tað hevur
verið nakað av tilfari, sum Jóannes ikki er
komin í samband við. Men tað er ringt at
siga nakað við vissu um, hvussu nógv ella
hvussu lítið ið hevur verið av tílíkum tilfari.
Nær eru so kvæðini í Sandoyarbók skriv-
að?
Eg segði í áðni, at Jóannes setti sjøtul á
tíðliga í 1821. Mánaðirnar februar til apríl
savnaði hann 12 kvæði. So er ein støðgur í
umleið 1 ár; men so kemur rættilig gongd á
hjá honum: frá februar 1822 til og við mars
1823 fekk hann fatur á meira enn tveimum
triðjingum av øllum kvæðunum, umleið 70
kvæðum. I 1824 er úrslitið hjá honum 4
kvæði, og tey fylgjandi árini fær hann bara
fatur á einum ella tveimum kvæðum um
árið (í 1828 skrivar hann einki kvæði upp).
Grundin til, at hann fær lítið og einki tey
seinnu árini er sjálvandi, at hann longu tey
tvey-trý fyrstu árini hevur fingið megin-
partin av tí, ið var at fáa. Eftir at hava sitið
og fingist við hetta verk í rúmliga tíggju ár
endar hann tað við einum eftirorði, sum
endar við hesum orðum:
Saaledes er nu denne qvaea bog fuldfærdiget i Aaret
1831 den 6te Julii.
Sandoyarbók er innbundin við tilfari, sum
var við hondina: permumar em tvær tjúkk-
ar træplátur og uttanum er roð. Ein vísubók
við andligum sangum, sum Jóannes skriv-
aði og sum nú er á Landsbókasavninum,
hevur eisini verið innbundin á hendan hátt.
Aftan á at Jóannes var deyður keypti
Svend Gmndtvig í 1872 handritið frá erv-
ingunum, og tað var hann sum gav tí navnið
Sandoyarbók. Svend Grundtvig var tann
maður uttan fyri Føroyar, sum í hesum ár-
um hevði størstan áhuga fyri føroyskum
kvæðum og visti mest um tey. Tá ið hann
doyði í 1883 endaði Sandoyarbók saman
við tí tilfari, ið lá eftir hann, á Kongliga
Bókasavninum. Seinni er alt hansara tilfar
- eisini Sandoyarbók - flutt á eitt sersavn,
ið eitur Dansk Folkemindesamling.
Sandoyarbók varð givin út eftir handrit-
inum í ámnum 1968-82 í tveimum bindum.
Fyri útgávuni stóð Rikard Long.
Eg vil enda tað sum eg her havi sagt um
Sandoyarbók við at siga, at eg haldi ikki at
tað er at gera ov nógv av at siga um hana, at
hon er tað virðismiklasta einstaka kvæða-
savnið, vit eiga.
Og so koma vit til tað triðja kapitlið í
arbeiðinum hjá Jóanesi við kvæðunum.
Aftan á Sandoyarbók
Aftan á at Jóannes í Króki var liðugur við
Sandoyarbók savnaði hann lítið og einki av
nýggjum kvæðum. Hansara arbeiði við
kvæðum í tíðini sum fylgdi var at kalla bara
avskrivingarbeiði. I árunum fram til umleið
1850 vóm tað fleiri, ið fingu kvæðaav-
skriftir frá honum. Sambært Hammers-
haimb var hetta ein lítil inntøkukelda hjá
honum. Eg skal nevna tvey dømi, sum eg
kenni til, um at hann hevur tikið pengar fyri
avskriftir.