Fróðskaparrit - 01.01.1994, Blaðsíða 22

34
KVÆÐAUPPSKRIFTIR JÓANNESAR í KRÓKI
Tað fyrsta er ein avskrift av kvæðinum
Ásmundur Aðalson, sum er komin á Lands-
bókasavnið úr Skopun. Aftan á tekstin hev-
ur Jóannes skrivað stutt og greitt: kostar ain
mark.
Hitt dømið er ein avskrift millum pappír-
ini hjá Hammershaimb í Keypmannahavn
av Koralds kvæði. Hesa avskrift hevur
Hammershaimb ikki fingið frá Jóannesi
sjálvum. Tað sæst á nøkrum orðum, sum
eru skrivað aftan við kvæðið av einari
hond, sum ikki hevur verið nógv von við
pennar. Hesi orð eru skrivað á einum
donskum-føroyskum blandingsmáli og
ljóða soleiðis:
han som skrev Det Kvaie Han sagdi at han vildi hava
holt femta skind. men ieg beder ikki Dig bitala Det
holt femta skind[.] nils iens sen a glifrun.
Eg skal nú umtala nakrar persónar, sum
fingust við at samla kvæði í hesum árum og
sum vit vita hava fíngið tilfar frá Jóannesi.
Tann fyrsti, eg skal nevna, er ein fugloying-
ur. í 1830- ella 40-árunum sat bóndin Han-
us Hanusson ella Sjeyndi Hanus við Gell-
ingará í Hattarvík og skrivaði eina kvæða-
bók, sum seinni kom at eita Fugloyarbók.
Henda kvæðabók kom fram í dagsljósið í
1854, tá ið Hammershaimb fekk hana send-
andi sum gávu frá táverandi eigaranum,
H.D.Matras. Hon inniheldur umleið líka
nógv kvæði sum Sandoyarbók. Hanus sigur
ikki nakað um, hvaðani hann hevur tilfarið
- soleiðis sum Jóannes í Króki gjørdi. Men
tað er greitt, at hann hevur ein part av
kvæðunum frá kvøðarum har norðuri.
Fleiri av kvæðunum hevur hann skrivað av
eftir útgávuni hjá Lyngbye av Sjúrðar-
kvæðunum (tað var tann útgávan sum kom
í 1822). Og so hevur hann eisini fingið til-
far frá Jóannesi í Króki. Hann sum kennir
hondina hjá Jóannesi skal ikki blaða nógv
bløð inn í Fugloyarbók, so kemur hann
fram á 2 kvæði, sum eru skrivað við hans-
ara hond. Hetta eru avskriftir, sum Hanus
hevur fingið sendandi og ikki hevur gjørt
sær ómak at skriva av, men hevur bundið
tey inn saman við sínum egna tilfari. Tað
eru kvæðini Grimmars kvæði og Grímur á
Bretlandi, sum eru nr. 3 og 4 í handritinum.
Ein annar kvæðasavnari í hesum árum,
Napoleon Nolsøe, lækni, skrivaði í árunum
1840-51 eina stóra kvæðabók í trimum
bindum. At kalla øll kvæðini í hesi kvæða-
bók eru avskriftir eftir aðrar kvæðaupp-
skrivarar. í fyrsta og øðrum bindi er megin-
parturin av kvæðunum avskriftir eftir Sand-
oyarbók; men Napoleon kann ikki hava
skrivað av beinleiðis eftir Sandoyarbók, tí
hon lá á Sandi og hann var tá í Keypmanna-
havn. I sínum endurminningum sigur Jó-
annes, at Jákup Nolsøe - hann var pápi
Napoleon - rættiliga tíðliga fekk avskriftir
av teimum flestu kvæðauppskriftunum hjá
sær. Hesar avskriftir eru ikki til longur; men
tað er væl hugsandi, at Napoleon hevur
fingið tær frá pápanum, tá ið hann fór í holt
við sína kvæðabók og at hann hevur tveitt
tær burtur, tá ið hann hevði skrivað tær av.
Ein triðji kvæðasavnari, sum fekk tilfar
frá Jóannesi, er Hammershaimb. Hann
ferðaðist í árunum 1847-48 um ein part av
Føroyum í innsavningarørindum, og var
millum annað í Sandoynni. Á hesi ferðini
hitti hann Jóannes í Króki og fekk loyvi at
síggja og brúka Sandoyarbók. Millum
pappírini hjá Svend Grundtvig, fólkavísu-
frøðingi og vinmanni Hammershaimbs,