Nýja öldin - 01.03.1899, Blaðsíða 10

10
Nýja Öldin.
ing, og hæfileikann til að framkalla myndirnar á ný
köllum vér minni eða minnis-gáfu. — Þeir sem hafa
heyrt getið um hljóðritann (fonograf), hvað þá heldur
þeir sem hafa séð hann og heyrt til hans, geta auð-
veldlega skilið, að eins og hljóðbylgjurnar geta fram leitt
eins konar skrift (merki) á málmplötur, sem síðan má
nota til að endurframleiða sömu hljóð á ný, þannig geti
hvert hljóð einnig fram leitt myndir á heila-ögnunum, sem
geta endurframkallað hijóðið í huganum.
Þegar vér nú horfum á einhvern hlut, t. d. skip úti
á sjónum, þá er ótalmargt, innan sjóndeildarhringsins,
sem berst að auganu, svo að myndir berast af því inn
í heilann, án þess vér veitum því nokkra eftirtekt. Eins
er ef ég er að tala við mann og veiti alla athygli því,
sem hann segir, þá geta verið mörg hljóð, t. d. þytur í
vindinum, hvíslingar í einhverjum í nánd, niður í sjó o.
s. frv., sem jafnframt berast að eyrum mér, og áhrifin
af þeim inn í heilann, án þess ég veiti því nokkra eftir-
tekt. En þessi áhrif, sem ég hefi ekki orðið var við,
varðveitast í heilanum og geta framkallast á ný einhvern
tíma síðar, og þá getur komið fyrir að ég kunni t. d.
vísu, sem ég hefi ekkei't hugboð um, hvenær ég hafi
heyrt eða hvernig ég hafi lært.
Ég sagði áðan, að einstakir hæfileikar gætu skerpst
í dáleiðslu. En það má líka lama einstaka hæfileika í
því ástandi, t. d. tilfinninguna, svo maður finni ekki til,
þótt stunginn sé eða skorin, svo sem áður var getið.
Yiljann má einnig lama þannig, að dáleiðandi lætur dá-
leiðinginn (þann sem dáleiddur er) hlýða sínum vilja,
trúa því, sem hann býður honum að trúa, gera það,
sem hann segir honum að gera. Á útlendum tungum
er þetta kallað suggestion, en á íslenzlcu má nefna það
fortölur, innblástur eða álög.
Sem dæmi þess, hvernig viljann má lama í dá-