Andvari - 01.04.1960, Blaðsíða 8

6
EINAR H. KVARAN
ANDVAM
í skóla var Einar heilsuveill, t. a. m. fór hann þá eitt sinn til Hafnar
(haustið 1877) til að leita sér lækninga við augnveiki. En hann var ekki síður
viðkvæmur hið innra. Hann var vanur góðu atlæti að heiman, en fékk nú
ekki sætt sig við hrjúfan skólabraginn eða samþýðzt nema fáum af skóla-
bræðrum sínum. Löngu seinna sagði hann, að í skólanum hefði verið „lítið
um þá fíngerðu, hógværu, mjúklátu mannúð, sem getur fyllt allar sálir, og
þá ekki sízt unglingssálimar, með sólskini og hlýju."2
Einar sezt í 1. bekk haustið eftir, að Gestur Pálsson hafði lokið stúdents-
prófi, en þá var í 2. beklc Elannes Hafstein — og Bertel Þorleifsson í 3. bekk.
í félagslífi skólans varð allróstusamt á næstunni, og kornu þessir þremenningar,
tilvonandi Verðandimenn, þar mjög við sögu, þóttu þá þegar lítt auðsveipir.
Ollum var þeim, ásamt Jóni Þorkelssyni („Fomólfi"), vikið úr allsherjar skóla-
félagi nemenda (Bandamannafélaginu, vorið 1878), og stofnuðu þeir þá, ásamt
fleirum, nýtt skólapiltafélag (Ingólf), og stóð það fram yfir skólalok Einars.
Svo snemma lágu leiðir þessara manna saman í félagslegum og bókmenntaleg-
um efnum.
Stúdentsprófsárið lýsa skólahræður Einars honum á þessa leið: „Meðal-
maður á hæð og fremur grannvaxinn. Laglegur, gáfaður í bezta lagi. Skáld
gott og samdi ljóðmæli og skáldsögur manna rnest í skóla. Vel máli farinn og
vel að sér, einkum í skáldskap og æsþetik. Átti marga óvildarmenn í skóla.
Meðallagi reglumaður.“3
Einar kvað þcgar í bernsku hafa átt sagnasafn, sem hann brenndi 12
ára.4 A skólaárunum í Reykjavík orti hann um fimmtíu kvæði og samdi sex
smásögur, sem varðveitzt hafa, aðallega í plöggum skólafélaganna, og' gerði
eitt gamanleikrit, sem sýnt var, en glatað er að rnestu. Fyrstu skólasögu sína
lét hann fram koma í skólafélagi sínu tæpra 17 ára, og opinberlega birti hann
fyrst eftir sig kvæði 19 ára (1878).5 Á skólaárunum fer því mest fyrir kvæð-
unum, þótt síðar yrði þessu öfugt farið. Þessi æskuljóð voru að vonum ekki
svipmikil, en áferðarsnotur, yfirleitt tilfinningasöm og draumlyndisleg, en þó
fáein gamansöm.
Skólasögurnar voru vitanlega líka ungæðislegar. En þær bera það með
sér, að Einar hefur þegar á þessum árum orðið fyrir áhrifum frá raunsæis-
steinunni, bæði af ritum Georgs Brandesar og skrifum Jóns Ólafssonar. Til
að rnynda hafa tvær elztu sögurnar sorgleg endalok.0 Og tvær síðustu skóla-
sögurnar sverja sig í ætt raunsæisstefnunnar. En þær birti Einar árið fyrir
stúdentspróf sitt, tvítugur að aklri, báðar að tilhlutan séra Matthíasar, sem þá
var ritstjóri Þjóðólfs, og vafalítið hafa kynnin við liann orðið þessum unga
skólapilti aukin hvöt til skáldlegra ritstarfa og hann lengi að þeim búið. Onnur