Andvari - 01.04.1960, Blaðsíða 73

andvari
MENNTAMÁLARÁÐ OG MENNINGARSJÓÐU R
71
úrvalsritin of lítil í sniðum, en það var
gert með ráðnum hug. Allsherjar út-
gáfur á ritum stórskálda eru mikil
fyrirtæki og kostnaðarsöm. Bókamenn
og bókasafnendur kaupa þvílíkar út-
gáfur, en þær eru ofurefli öllum þorra
heimila. Þar skiptir mestu máli að börn
og ungmenni geti svo að segja fæðzt
upp í sambýli við úrval af verkum
þýðingarmestu rithöfunda landsins. Þegar
Matthías var smali hjá frændfólki í Döl-
um mælti mjaltakona við kvíavegginn
fram Gunnarshólma við tilvonandi skáld,
sem kynntist þá kvæði Jónasar í fyrsta
sinn á mjög yfirlætislausan hátt, en
Matthías gleymdi aldrei þessum fyrstu
kynnum. Ungmenni, sem eru ljóðelsk að
eðlisfari, leita skjótt frá úrvalsritum æsku-
daganna til bókasafna þar sem til eru
allsherjar útgáfur á verkum þeirra höf-
unda, sem æskumennin vilji kynnast
ýtarlega. Urvalsljóð menntamálaráðs
verða enn dýrmætari þegar lengra líður
frarn á öld svokallaðra rímlausra ljóða.
Undir þeim kringumstæðum verða litlu
ljóðahækurnar fyrsta varnarlína hinnar
þjóðlegu bókmenningar.
Menntamálaráð hefir ekki enn gefið
út úrval sumra elztu og frægustu skáld-
anna. Enn vantar skörungana Grön-
dal, Steingrím Thorsteinsson, St. G. St.,
Guðm. Guðmundsson, Jakob Thoraren-
sen, Einar Kvaran og Orn Arnarson. Af
viðskiptaástæðum hefur menntamálaráð
ekki enn fengið að gefa út úrval af ljóð-
um Einars Benediktssonar, Þorsteins
Erlingssonar, Davíðs Stefánssonar og
T ómasar Guðmundssonar.
En þegar að því kemur að tæmd eru
Ijóðasöfn þjóðskáldanna er nokkur hætta
a að tiltækilegt þyki að gefa út rímlaus
Ijóð, en þá væri byrjað að blanda mjöð-
>nn. Þá er önnur leið opin eða öllu
heldur tvær. Fyrst bcr að gefa út úrval ís-
lenzkra skáldsagna og gera þeim höfund-
um jafnhátt undir höfði eins og ljóð-
skáldunum. Er þar nú þegar af miklu
að taka. 1 öðru lagi er Þráinn frændi
Gunnars, þó að hann sé ekki Gunnar
sjálfur. Þjóðin á ennfremur fjölmarga
aðra ágæta rithöfunda í óbundnu máli
og er þar margs að minnast frá fornöld
til nútíma. En þó að hugur nútíma-
manna hverfi fyrst að bókmenntum 19.
og 20. aldar, þá á þjóðin fjölmarga snjalla
höfunda í óbundnu máli eftir daga Svein-
bjarnar Egilssonar. Má í því efni minna
á Gröndal, Þorvald Thoroddsen, Björn
Jónsson, Helga Péturss, Jón AÖils, Elarald
Níelsson, Magnús Helgason, Guðmund
Finnbogason, Ágúst Bjarnason, Gest Páls-
son, Einar Kvaran, Kamban, Nordal, Sig-
urð Guðmundsson o. s. frv.
VIII
Tvö höfuÖrit heimsbókmenntanna,
Anna Karenina eftir Tolstoj og Heims-
kringla Snorra Sturlusonar, voru félags-
bækur í sjö bindum, eitt bindi árlega.
Tolstoj-þýöingin var mjög vönduð, en
þar urðu þau mistök, að ekki fylgdi fyrsta
heftinu ritgerð um skáldið og söguna.
I Ieimskringla er í senn frægasta og rnest
vanrækta bók á íslandi. Útgáfa mennta-
málaráðs var eiginlega einskonar land-
námsverk á sögueyjunni. Páll E. Ólason
bjó Heimskringlu undir prentun, en
þeim mikla sagnfræÖingi láðist að rita
skemmtilegan formála um Snorra og af-
rek hans. Pétur Magnússon veitti mennta-
málaráði 60 þús. kr. styrk til að geta
komið Heimskringlu inn á hvert heimili.
Með þessum tveim riturn hafði útgáfan
markað stefnu, sem ekki má víkja frá.
Félagar í þjóðarútgáfunni, eins og hún
var nefnd í fyrstu, fengu í sjö ár í sitt
bókasafn lífræna grein af heimsbók-
menntunum. En þar skyldu fleiri eftir
fara.
Hómersþýðing Sveinbjarnar Egilssonar