Andvari - 01.01.1983, Síða 86

84
JÓN SIGURÐSSON
ANDVARI
alla atvinnuvegi þjóðarinnar og kaup-
geta hinna vinnandi stétta aukast“, eins
og markmiðið var skilgreint hjá Skipu-
lagsnefnd atvinnumála, ,,Rauðku“, á
kreppuárunum milli stríða.
Það sem mestu varðar að mínum
dómi, er hið almenna efnahagslega og
félagslega umhverfi, sem einstaklingar
og fyrirtæki starfa í, en ekki sértækar
atvinnumálaráðstafanir í þágu einstakra
atvinnugreina eða fyrirtækja. Ríkisvald-
ið gerir mest gagn með því að leggja
áherzlu á almennar efnahagsaðgerðir og
almenna jafnvægisstefnu og festu og
jafnræði í reglum um kjör atvinnurekstr-
ar, að því er varðar skatta og skyldur
Verndarstefna
Mönnum hættir til að hafa oftrú á
sértækum atvinnumálaráðstöfunum og
sértækum ráðstöfunum yfirleitt. Það er
brýnt að forðast slíkar aðferðir og leita
lausna á efnahagsvandanum með altæk-
um aðferðum. Víða um lönd gætir nú
tilhneigingar til verndaraðgerða bæði í
mynd innflutningstálmana og stuðnings
við einstakar greinar útflutnings. Vernd-
araðgerðir af þessu tæi skaða bæði efna-
hag ríkjanna, sem beita þeim, og efna-
hag annarra ríkja. Áhrifin af innflutn-
ingshömlum koma fram í hærra verðlagi
heima fyrir og minni hagkvæmni í fram-
leiðslu en annars mætti ná. Stuðningur
við útflutning spillir á endanum við-
skiptakjörum landsins. Ef erlendar rík-
isstjórnir greiða niður útflutning sinn
í samkeppni við íslendinga á markaði í
þriðja landi, mun útflutningsstyrkur af
okkar hálfu aðeins valda þar enn frek-
ara verðfalli. Sú skoðun, sem nú á sér
marga talsmenn hér á landi, að frávik
frá fríverzlun hjá öðrum þjóðum valdi
því, að Islendingar verði nú að grípa til
sértækra verndar- og stuðningsráðstaf-
og aðgang að fjármagni. Á sviði skatta-
mála má til dæmis nefna sem framfara-
mál, að taka upp almennan virðisauka-
skatt í stað söluskatts og lækka og jafna
aðstöðugjald og launaskatt allra atvinnu-
greina. Einnig er mikilvægt að draga úr
tekjuskatti af almennum launatekjum
og forðast háa jaðarskatta yfirleitt, þann-
ig að ekki sé dregið úr hvatningu til að
menn leggi sig fram. Þá er ekki síður
sanngirnismál að færa skatta í meira
mæli yfir í form neyzluskatta. Mikilvægt
verkefni á sviði félags- og fjármála er
að koma á samræmdu lífeyriskerfi fyrir
alla landsmenn, sem standi á traustum
fjárhagsgrunni.
eða fríverzlunP
ana til að rétta sinn hlut - nánast í
sjálfsvörn - er held ég villukenning.
Lítið land með opið og sérhæft hagkerfi
eins og ísland á reyndar engra betri
kosta völ en freista þess að verzla sem
frjálsast við sem flesta. Verndarráðstaf-
anir af okkar hálfu yrðu reyndar alls
engin sjálfsvörn, miklu heldur fela þær
í sér þá hættu, að atvinnuvegirnir lendi
í sjálfheldu og stöðnun óhagkvæmrar
framleiðslu.
Stórveldi kunna að geta réttlætt
verndarráðstafanir hjá sér — þótt slíkum
ráðstöfunum fylgi kostnaður - sem leið
til þess að sýna öðrum ríkjum, sem hafa
beitt innflutningshömlum gegn þeim, í
tvo heimana. Það er hugsanlegt, að slík-
ar ráðstafanir geti valdið því, að and-
stæðingurinn bæti ráð sitt. Hættan er
hins vegar sú, að slíkur leikur æsist með
stigmögnun á báða bóga, sem valdið get-
ur ómældum skaða. Fyrir smáríki er
þessi réttlæting á verndaraðgerðum sem
leik í viðskiptalegu valdatafli milli ríkja
einskis virði. Hættan er miklu fremur
sú, að vernd veitt heimamarkaðsgrein-