Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2011, Side 290
Tafla 2. Niðurstöður magnáætlunar metans milli urðunarstaða (m3/klst) ásamt magni á hektara.
Urðunarstaður íbúafjöldi Metanmyndun (m3/klst) Árið 2012 Árið 2020 Umfang (he) Metan 2012 (m3/klst/he)
Akureyri 19.950 81 60 12 6,8
Flflholt 15.385 18 17 16 1,5
Þernunes 4.637 5 4 1,5 0,4
Skagafjörður 4.345 4 3 7,8 0,4
Hornafjörður 2.528 2 2 10 0,2
Vopnafjörður 682 1 1 4,5 0,1
Hvammstangi 1.122 1 1 2 0,1
Söfnunarviðmið metans í Finnlandi eru 10 m3/klst/he miðað við það sem myndast í
urðunarstaðnum (Umhverfisstofnun Finnlands, 2001). Samsvarandi gildi frá fylkinu
Niedersachsen í Þýskalandi er 5 m3/klst/he eða 25 m3/klst af metani alls staðar á
viðkomandi sorphaug (Bracker, 2010). Söfnunarviðmið segja til um hvenær eigi að safna
hauggasi í urðunarstöðum, burtséð frá því hvernig hauggasinu verði eytt (nýtt eða
brennt). Tafla 2 sýnir hvernig urðunarstaðirnir standa gagnvart framangreindum
söfnunarviðmiðum. Samkvæmt þeim er Akureyri eini urðunarstaðurinn sem bæri að
safna hauggasi og nýta það eða brenna, en aðrir urðunarstaðir eru langt undir þessum
viðmiðum. Magnáætlunin í töflu 2 byggir á mögulegri metanmyndun, sem er ekki það
sama og það magn sem hægt er að safna og nýta úr haugnum. Almennt má gera ráð fyrir
því að gassöfnunarkerfi urðunarstaða safni á bilinu 25% til 75% af því hauggasi sem
myndast (Oonk, 2010). Það gas sem myndast í urðunarstöðum og söfnunarkerfi ná ekki
til oxast í yfirborðsþekju urðunarstaðarins eða kemst út óhindrað (t.d. í gegnum
sprungur) í andrúmsloftið.
Niðurstaða líkanreikninga á tíu urðunarstöðum gefa til kynna að möguleg metanmyndun,
y (m3/klst), á íslandi er töluvert háð íbúafjölda hvers urðunarstaðar, x. Sambandið
mældist sem y = 0,0032x - 5,0 með fylgni R2 = 0,77. Möguleg metanmyndun í
urðunarstöðum á íslandi, byggt á þessu sambandi og íbúafjölda þjónustusvæðis hvers
urðunarstaðar, er um 7 milljónir rúmmetra á ári. Ef gert er ráð fyrir 50% nýtingarhlutfalli,
þá jafngildir þetta metani á um 2500 meðalstórar bifreiðar.
Akureyri
g g
CM CM
»-t-CNC\JC0C055
OOOOOOOO
CMCMCMCMCNJCMCMCM
g g
(\i cg cm
IPCC IPCC - uröaö áfram
Mynd 5. Metanmyndun á Glerárdal vlð
Akureyri (m3/klst) miðað við annars vegar að
urðun hætti árið 2011, heila línan og hins
vegar að urðun haldi áfram.punkta Knan.
Hauggasmyndun á Akureyri
Eins og áður hefur komið fram er Akureyri eini
urðunarstaðurinn með nægilega hátthlutfall metans
í hauggasinu og nægilega mikið magn til að safna
því. Niðurstöður líkanreiknings með IPCC-líkaninu
má sjá á mynd 5.
Heila línan á myndinni sýnir hvernig metan-
myndunin þróast miðað við það að urðunarstaðnum
hafi verið lokað árið 2011 og punktalínan sýnir
þróunina hefði urðun verið haldið áfram. Metan
byrjar að myndast einu til tveimur árum eftir að
úrgangur hefur verið urðaður í samræmi við
US-EPA (2006). Metanmyndunin nær ákveðnu
hámarki árið 2011-2015 en eftir það verður minnkun
á lífrænum úrgangi (sbr. markmið landsáætlunar
hér á landi um minnkun lífræns úrgangs) til urðunar
til þess að hauggasmyndun dregst saman. Sé
urðunarstaðnum lokað (heila línan) hefur metan-
myndun minnkað niður í um 10 % af mestu haug-
288| Árbók VFf/TFÍ 2011