Morgunblaðið - 20.11.1999, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER 1999
LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
Margt leynist
í hákarlsmaga
Hákarlsverkunin í Bjarnarhöfn er löngu
landsþekkt. A dögunum tók bóndinn þar
við sjö stórum hákörlum og voru sumir
með haus og innyflum. Gunnlaugur Arna-
son fréttaritari fylgdist með verkuninni og
spjallaði um leið við Hildibrand Bjarnason.
HILDIBRANDUR Bjamason há-
karlsverkandi í Bjarnarhöfn á Snæ-
fellsnesi fékk nýlega sjö hákarla af
togaranum Breka frá Vestmanna-
eyjum. Fjórir voru heilir með haus
og innyflum, en áhöfin hafði gert að
þremur. Þetta voru stórar skepnur,
milli 5-7 metrar á lengd. Hákarl
vex ákaflega hægt og hljóta því
þessar skepnur að vera fjörgamlar.
Fréttaritari heimsótti Hildibrand
bónda og fékk að fylgjast með
vinnubrögðum hans við að skera og
verka þennan mikla feng.
Mismunandi verkunaraðferðir
Hildibrandur byrjaði á því að
rista á kvið skepnunnar og flæddu
innyflin þá út. Lifrin er mjög stór
og vegur mörg kíló og var hún
mjög verðmæt á öldum áður þegar
lýsi var notað sem eldsneyti. Ymis-
legt kom á óvart sem leyndist í
maga hákarlanna. Þar var að finna
10 til 15 fiska í hverjum, þorsk, ýsu
og karfa, sem þeir höfðu gleypt í
heilu lagi. Þama voru meðal ann-
ars 7-9 kg þorskar svo það er
gi’einilegt að þessar skepnur hafs-
ins eru í mikilli samkeppni við
manninn um fæðuna.
Næst var hákarlinn skorinn í
stykki, í hæfilegar beitur. Kviðhá-
karlinn er kallaður glerhákarl þeg-
ar hann er tilbúinn til átu og er allt
annars eðlis en búkhákarhnn.
Næsta stig er að leggja hákarlinn í
kös. Aðferðir við að kæsa hákarl
eru mismunandi og það jafnvel eft-
ir landshlutum. Hildibrandur hefur
sína eigin aðferð og vill ekki segja
meira um það.

Morgunblaðið/Anna Ingólfsdóttir
Lilja Sæmundsdóttir frá Hall-
dóri Jónssyni hf. kynnir nýjustu
línu í hársnyrtingn.
Námskeið
fyrir hár-
snyrtifólk
Egilsstaðir - Halldór Jónsson hf.,
stóð nýverið fyrir námskeiði í
hársnyrtingu á Hóteli Héraði á
Egilsstöðum. FuIItrúar frá Hall-
dóri Jónssyni voru Sólveig Níels-
dóttir og Lilja Sæmundsdóttir en
þær kynntu vörurnar og notkun
þeirra.
Þátttakendur á námskeiðinu
voru félagar í Hársnyrtifélagi
Austurlands. Notaðar voru
snyrtivörur frá Wella og Sebasti-
an og kynntar voru nýjungar í
hárlitun, klippingu og
permanenti.
Hákarlinn liggur í kösinni að
jafnaði í 8 vikur. Kæsingin hefur í
för með sér, að eitruð eggjahvítu-
efni brotna niður í óskaðlegar am-
inósýrur. Nýtt hákarlakjöt er eitr-
að og veldur sjóntruflunum, svima,
niðurgangi eða krampa og jafnvel
dauða. Þegar hákarlinn er orðinn
rétt kæstur eru beiturnar hengdar
upp í hjall þar sem þær eru látnar
þoma í 4 til 5 mánuði. Þá er verkun
lokið og afurðin tilbúin til sölu.
Þetta er langur og flókinn ferill og
gæðin fara eftir því hvemig til hef-
ur tekist.
Tólf ára gamall í hákarlaróður
Af hverju stundar Bjarnarhafn-
arbóndinn svo óvenjulegan bú-
skap? Hann segist hafa alist upp
við það að faðir hans, Bjarni Jóns-
son, veiddi og verkaði hákarl á
Ströndum þar sem hann bjó á upp-
vaxtarárum Hildibrands. Þar hafí
hann kynnst hákarlaverkun. Tólf
ára gamall fór Hildibrandur með
föður sínum í hákarlaróður.
Aður fyrr veiddist hákarl á línu
eða færi. Nú veiðist hann aðallega í
troll. Eftir að togamir stækkuðu
gátu þeir geymt hákarlinn um borð
og komið með hann að landi. Fyrir
20 áram var farið að bjóða Bjarn-
arhafarfeðgum hákarl til verkunar
og þeir hófu þá verkun í smáum
stíl. Starfsemin hefur aukist jafnt
og þétt og sama má segja um
neysluna.
Fyrir nokkram áram var hákarl
aðeins borðaður á þorra með öðr-
um þorramat, en á síðustu áram
hefur neyslan margfaldast. Það
kemur til af því að hægt er að
kaupa hákarl allan ársins hring og
eins hafa margir trú á lækninga-
mætti hans. Hildibrandur hefur
selt hákarl í Kolaportinu nærri því
frá upphafi þess. Þar er borgarbú-
um boðið upp á að smakka og það
era alltaf fleiri og fleiri sem kaupa
hákarl reglulega og leggur Hildi-
brandur áherslu á að hægt sé að
treysta gæðum Bjarnarhafnarhá-
karlsins.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Þegar Hildibrandur Bjarnason ristir á kvið hákarls-
ins vellur út fiskur og kúlulaga egg hákarlsins.
Eggin geta skipt hundruðum í hverri „hákerlingu".
I fyrstu eru þau á stærð við krækiber, en síðar eins
og mávsegg. Ur einni hákarlsmeri gat komið tunna
af eggjum og voru þau stundum borðuð áður fyrr.
Ekki er gott að lenda í hákarlskjafti enda kjafturinn
víður með hvössum tönnum í mörgum röðum. Eftir
að búið er að hreinsa út innyflin er hausinn skorinn
af. Hann er ekki nýttur, en tennumar vekja athygli.
Hann er meira en landsfrægur hákarlabóndinn í
Bjarnarhöfn. Nýlega vora franskir sjónvarpsmenn í
heimsókn í þeim tilgangi að afla efnis í sjónvarps-
þátt. Fimm til sjö milljónir Frakka munu sjá þáttinn
í franska sjónvarpinu. Frönsku sjónvarpsmennimir
fylgdust grannt með hákarlsbóndauum að störfum
og í forgranni sjást nokkrir gamlir hákarlar sem
bíða verkunar.
Ekki verður skortur á hákarli hjá bóndanum í
Bjarnarhöfn í byrjun nýrrar aldar. Hér sjást búkhá-
karlsbeitur tilbúnar til kösunar.
Sr. Friðrik J.
Hjartar kveður
Ólafsvíkursöfnuð
Ólafsvík - Sr. Friðrik J. Hjartar
kvaddi söfnuð sinn í Ólafsvíkur-
kirkju sunnudaginn 14. nóvember
við húsfylli. Hann hefur sem kunn-
ugt er verið skipaður til þjónustu í
Garðaprestakalli frá 15. nóvember
að telja. Þann dag vora nákvæmlega
12 ár liðin frá_ því að hann tók við
embætti hér í Ólafsvík.
Sr. Friðrik rakti í kveðjuræðu
sinni allt það sem til framfara hefur
orðið í starfi safnaðarins og kirkjunn-
ar á þessum tólf árum. Hann gat þess
einnig að honum og fjölskyldu hans
hefði liðið vel í Ólafsvík þessi ár og
væru rík af góðum minningum. Eitt
barn var skírt við guðsþjónustuna.
I byrjun messunnar gat sr. Frið-
rik tveggja góðra gjafa. Annars veg-
ar var kirkjukórnum færð peninga-
gjöf til minningar um Hrefnu
Bjarnadóttur og mann hennar, Ólaf
Kristjánsson. Hrefna starfaði um
langt árabil í kirkjukórnum og var
lengi formaður safnaðarnefndar
Ólafsvíkurkirkju. Hrefna hefði orðið
75 ára nú í haust, hefði henni enst
aldur. Það voru börn Hrefnu og
stjúpbörn Ólafs heitins sem færðu
kórnum gjöfina.
Hins vegar var tekinn í notkun
fagur bókarstóll sem hjónin Helga
Lárusdóttir og Leó Guðbrandsson
gáfu kirkjunnni. Helga hefur safnað í
áheitabók meðal ættingja og vina og
er þetta ekki fyrsta gjöfin frá henni.
Að guðsþjónustunni lokinni var
haldið kaffisamsæti í safnaðarheimil-
inu til heiðurs og þakkar prestshjón-
unum. Flutt voru ávörp og gjafir
gefnar.
Eitt helsta þakkarefni Ólafsvík-
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sr. Friðrik J. Hjartar og eiginkona hans, Anna Nilsdúttir.
inga gagnvart þeim hjónunum, frú
Önnu Nilsdóttur og sr. Friðriki og
börnum þeirra er hversu vel þau lög-
uðu sig að hinu daglega lífi fólksins í
byggðinni jafnt í starfi og leik. Má
segja að þau hafi verið elskuð og virt
af sóknarbörnum sínum.
Þessu er lýst nokkuð í vísu sem
eitt sóknarbarnanna færði sr. Frið-
riki núna þegar hann er að kveðja
Ólafsvíkursöfnuð:
Þú hefur kennt um ljós sem lifir
og lýsir upp hin dimmu sker.
Þú hefúr krossað okkur yfir
aftur verður launað þér.