Morgunblaðið - 20.11.1999, Blaðsíða 38

LISTIR
38 LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Sigurður Flosason, ásamt félögum sinum Lennart Ginnman og Ey-
þóri Gunnarssyni við upptökur á plötunni Himnastiginn.
Samræður í
samspili
Kominn er út geisladiskurinn Himnastiginn
sem er þriðji sólódiskur Sigurðar Flosason-
ar saxófónleikara. Himnastiginn er fyrsti ís-
lenski djassdiskurinn frá djassleikara af
yngri kynslóðinni þar sem einvörðungu er
fengist við „standarda“ og hljóðfæraskipun
er óvenjuleg, bassi, píanó og saxófónn.
Guðjón Guðmundsson ræddi við Sigurð í
tilefni af útkomu geisladisksins.
s
FYRRI tveimur geisla-
diskum Sigurðar, Gengið
á lagið (1993) og Gengið á
hljóðið (1996), var á efnis-
skránni það sem kalla mætti nú-
tímabopp. Diskamir fengu góða
dóma og margir kynntust þama í
fyrsta sinn töfrum danska kontra-
bassaleikarans Lennarts Ginman
sem leikur einnig á Himnastiganum
ásamt Eyþóri Gunnarssyni píanó-
leikara.
En lá þá beint við að gera plötu
með ballöðum og minna þekktum
standördum eftir fyrri tvo diskana?
Sigurður segir að diskurinn sé
beygja af leið en sér hafi fundist
kominn tími til að gera eitthvað ann-
að.
„Það er ákveðinn skyldleiki með
eldri plötunum tveimur. I báðum til-
vikum er um að ræða kvintetta með
trompett og saxófón í forlínunni.
Efnið er frumsamið og á nútíma-
boppnótum. Það kom í raun margt
til greina í framhaldi af þessum
plötum en það var þetta sem leitaði
sterkast á mig. Ég hef mikla ást á
þessari tónlist," segir Sigurður.
Á annarri kvintettplötu Sigurðar,
Gengið á hljóðið, er eitt tríólag, Lið-
in tíð, sem leikið var af Sigurði, Ey-
þóri og Lennart. Sigurður segir að
þetta lag sé að sumu leyti kveikjan
að Himnastiganum. „Þama fann ég
að myndaðist sérstök stemning og
ég hafði það alltaf bak við eyrað að
hægt væri að gera meira af þessu
tagi.“
Lúðrasveitin Svanur
og stórsveitir
Það er líklega vandmeðfamara en
margan granar og raunar ekki á all-
ra færi að spila þessi bandarísku
sönglög sem djasstónlistarmenn af
mörgum kynslóðum hafa túlkað
hver með sínum hætti. Þess vegna
er rétt í upphafi að segja örlítil deili
á Sigurði. Hann er einn kunnasti
hljóðfæraleikari landsins um þessar
mundir og að auki afkastamikill
starfsmaður tónlistarskóla Félags
íslenskra hljómlistarmanna þar sem
hann starfar sem yfirkennari. Hann
leikur allar tegundir tónlistar með
m.a. danshljómsveitum, í leikhúsi og
í klassísku umhverfi en ástríða hans
og megináhersla í tónlist er djass.
Hann hóf tónlistamám fimm ára
gamali í Bamamúsíkskólanum.
Þaðan lá leiðin yfir í Lúðrasveitina
Svan og ýmis stórsveitarbönd.
Hann tók einleikarapróf frá Tónlist-
arskólanum í Reykjavík 1983 en
vakti fyrst á sér athygli að ráði sem
djasstónlistarmaður í Nýja komp-
aníinu snemma á níunda áratugn-
um.
Hann hélt utan til náms í klass-
ískum hljóðfæraleik og djassleik við
tónlistarháskólann í Bloomington í
Indiana. Þar vann þar til fyrstu
verðlauna í tónsmíðakeppni sem
kennd var við tónsmiðinn Hoagy
Carmichael. Hann var í námi hjá
George Coleman í New York um
skeið en síðustu árin hefur Sigurður
komið víða við og leikið með fjöl-
mörgum innlendum og erlendum
tónlistarmönnum.
Spuni íblæbrigðum
Standardar hafa alltaf höfðað til
Sigurðar en hann bendir réttilega á
að á Himnastiganum er ekki að
finna algengustu lögin af þessum
skóla. „Mér sýnist af viðbrögðum
hlustenda og gagnrýni að ball-
öðuspil sé sterkur þáttur í minni
spilamennsku og sjálfur hrífst ég af
þeim sem eru sterkir á þessu sviði. I
ballöðuspih bera menn sál sína og
það kemur í ljós hvemig mann þeir
hafa að geyma. Það era nokkrar
mismunandi aðferðir við að spila
ballöður. Sumir era mikið fyrir að
skreyta laglínumar. Charlie Parker
gerði það til dæmis frábærlega og
margir aðrir. Það höfðar hins vegar
ekki til mín sem flytjanda. Oft finnst
mér lagið týnast sé þetta gert,
styrkurinn er nefnilega í laginu
sjálfu. I spunanum er pláss fyrir
skraut og persónulegri tjáningu.
Það er líka að vissu leyti spuni í því
að túlka laglínuna vel með blæbr-
igðum, styrkleikabreytingum og
samspili," segir Sigurður.
Á Himnastiganum era margar
hægar ballöður og reyndar er þar
ekkert lag að finna í hröðu tempói.
Þó er þarna að finna tvö lög í suð-
uramerískum takti, Gentle Rain eft-
ir Louis Bonfa og Only Trast Your
Heart sem Stan Getz hljóðritaði á
sínum tíma. Sigurður segir að sér
þyki lögin hluti af þessari heild og
því andrúmi sem hann hafi leitast
við að skapa á plötunni. „Ég vildi
búa til stemningu sem helst út alla
plötuna en leita um leið eftir fjöl-
breytni innan formsins; skapa lítinn
heim innan hvers lags sem hefui'
sína eigin stemningu. Það var líka
hluti af meginhugmyndinni að æfa
ekkert fyrir upptökuna. Við fóram
beint í hljóðverið án nokkurra æf-
inga eða tónleika. Maður reynir að
vera vel undirbúinn að því leyti að
vera í góðu spilaformi og andlegu
jafnvægi. En hugmyndin var sú að
búa til tónlist saman, halda lífinu í
henni og sjá hvað gerðist á staðnum.
Við renndum laglínunni kannski
einu sinni í gegn og tókum síðan upp
eina, tvær eða þrjár tökur og völd-
um úr það sem heppnaðist best.“
Standarar eiga sér eilíft b'f
Upptökur fóra fram í sal FIH í
Rauðagerði og vora gerðar af Ara
Daníelssyni af Stafræna hljóðupp-
tökufélaginu en Mál og menning
gefur út. Sigurður kveðst vera afar
ánægður með hljóðupptökumar og
hijóminn á plötunni. Hann segir að
standardamir eigi sér eilíft líf en
galdurinn sé að nálgast viðfangsefn-
ið með frjóum huga. „Mikilvægasti
hlutinn er samspilið og eftir því sem
ég eldist og vitkast finnst mér það
mikilvægara. Þegar áhorfendur
hrífast með tónlistinni án þess að
vita beinlínis hvað það er sem hreyf-
ir við þeim þá held ég að ástæðan sé
oft sú að þeir skynja að eitthvað er
að gerast milli hljóðfæraleikaranna.
Það era samræður sem eiga sér
stað. Oft leiðist mönnum tónlist ef til
vill vegna þess að þessi samskipti
verða ekki til eða era ekki á nógu
háu plani. Það var algjörlega minn
útgangspunktur að setja saman
hljómsveit og velja lög sem myndu
henta til samspils og samræðna."
Sigurður hefur leikið mikið með
Eyþór Gunnarssyni í gegnum tíðina
og hann hælir honum á hvert reipi.
Um Ginman segir Sigurður að þessi
danski bassaleikari gefi sér urmul
hugmynda í sínum bassaleik. „Sé
hlustað einvörðungu eftir því sem
ég spila og Ginman spilar á þessari
plötu, og reyndar einnig á bútum af
fyrri plötum mínum, má heyra hug-
myndir fara á milli. Ég stend mig
oft að því að hafa í miðjum sólóum
tekið lagrænar eða hrym’ænar hug-
myndir úr hans bassaleik. Samspilið
með Lennart virkar afar sterkt á
mig enda fóram við út í það að gera
tvö dúó lög, Willow Weep for Me og
Gone With the Wind.“
Sigurður er loks spurður að því
hvort hann telji vera mikinn
hljómgrunn fyrir tónlist af þessu
tagi á íslandi. „Ég tel svo vera.
Þetta era ekki allt mjög fræg lög en
ég sé standardana sem eina stóra
gullkistu þar sem er að finna marga
gullmola. Ég held að fólk skynji það
þegar það heyrir þessi lög hvað það
er mikið í þau varið. Einnig held að
það sé hljómgrannur fyrir góðri
tónlist sem er vel spiluð. Þá gildir
einu hvað hún nefnist eða hver stíll-
inn er. Eigi sér stað samræður og
það er sannfæring í tónlistinni held
ég að áheyrandi með opinn hug upp-
lifi það sem list sem er einhvers
virði.“
LJÓÐABÓKIN Mér líður vel.
Þakka þér fyrir, eftir Inga Steinar
Gunnlaugsson er nýkomin út.
Þetta er önnur ljóðabók Inga
Steinars en árið 1996 sendi hann
frá sér frumraun sína, bókina
Sólskin. Mér líður vel. Þakka þér
fyrir, skiptist í þrjá kafla sem
nefnast Hvunndagsljóð, Ur
stundaglasinu og Þessi heimur.
Ingp Steinar kemur víða við í ljóð-
um sínum, af sumum er seltu-
bragð, önnur byggjast á hugleið-
ingum úr daglega lífinu þar sem
víða leynist fiskur undir steini
þegar betur er að gáð. Allmörg
Ijóð bókarinnar sækja tilvísanir
sínar í náttúru og útivist eða jafn-
vel hreina náttúrudýrkun.
■ „Þessi bók er afrakstur siðustu
þriggja ára, það er að segja ljóð
frá þeim tíma sem liðinn er síðan
ég sendi frá mér fyrstu bókina,“
segir Ingi Steinar Gunnlaugsson.
„Mín stefna er að yrkja tiltölulega
stutt Ijóð sem flestum ættu að
þykja auðskiljanleg. Mér finnst að
Ijóð síðustu íjörtíu ára eða svo, séu
eftilvill of innhverf og torskilin
fyrir lesendur. Mörg Ijóða minna
eru einfaldar myndir úr daglega
Hljóðlát fegurð sem flest-
um er dulin
lífinu, önnur sækja
efnivið sinn og yrkis-
efni í náttúruna, þar
sem ég uni mér af-
skaplega vel. Inn á
milli eru ljóð með
ádeiluívafí, þó ekki sé
þar stóryrðunum fyrir
að fara. Ég held að það
sé bara nokkuð létt yf-
ir þessari bók, þó að
þeir sem lesi hana vel
finni fyrir alvöru undir
niðri.“
Ljóðin eru vissulega
ekki stóryrt en þó líkir
þú nútímamanninum
við þorsk í neti á einum
stað og þama ber
smugveiðar á góma í heldur
óvæntu samhengi. Þó jjóðin séu
stutt eru þau kjamyrt, eru mynd-
líkingar þeirra eftilvill sprottnar
úr útiveru, eða sjómennsku og sjó-
mannalífi?
„Það keinur fram í
Ijóðunum, allavega
sumum þeirra, hvar
höfundur þeirra hef-
ur alið manninn.
Þarna era ljóð frá
Akranesi og svo ljóð
tengd mínum fæð-
ingarbæ sem er
Siglufjörður. Mín
Iífsviðhorf koma
auðvitað fram í ljóð-
unum og svo viðhorf
mín til þeirra yrkis-
efna sem þar birtast.
Ég reyni að hafa
myndmálið og tung-
utakið þannig að það
sé sem flestum skilj-
anlegt. Vitaskuld spegla ljóðin
reynslu mína og upplifanir í lífinu.
Það er rétt að ég sæki myndmál
Ijóðanna mikið í útivist og veiði-
skap. Ég stundaði sjómennsku
sumarlangt til fjölda ára og sæki
Ingi Steinar
Gunnlaugsson
þangað líkingar og efnivið. Þó að
ljóðin séu eftilvill opin á yfirborð-
inu, segir það ekki alla söguna um
þau. Víða leyna þau á sér og ýmis-
Iegt blundar undir yfirborðinu.
Annars er ég ekki hávært skáld og
ég hrópa ekki á torgum þó ádeila
mín sé eftilvill ofurlítið blandin
kaldhæðni. Kannski er ég fyrst og
fremst að yrkja um þessa hljóðlátu
fegurð sem ég nefni svo í ljóðinu
Kaldavermsl11:
Kaldavermsl
hafa aldrei talist
merkileguppspretta
Bjartarjúlínætur
nærafáeinsilfurtár
ljósan dýjamosann
ognapravetrardaga
bæta strjálir dropar
nýrrigáru
áþykkasvellhettuna
Þessi hljóðláta fegurð
erflestumdulin
ókunn
ogþví
teljast kaldavermsl
ekki merkileg uppspretta
Úr Mér liður vel
Old-
ungis
ruglað
LEIKLIST
Hátíðasal Verslunar-
skólans
Leikfélag Verslunar-
skólans
NÆR ÖLDUNGIS RUGL-
AÐUR DRENGUR
eftir Larry Shue. Leikstjóri: Ólafur
Darri Ólafsson. Leikendur: Ólafur
S.K. Þorvaldz, Kári Guðlaugsson,
Breki Logason, María Þórðardótt-
ir, Daníel T. Danfelsson, Guðbjörg
Gylfadóttir, Védís H. Arnadóttir.
Sýning 16.11.
ÞETTA var þriðja sýning sem ég
sá, á þriðjudagskvöldi milli níu og
ellefu, og salurinn í Versló sneisa-
fullur. Það hlýtur að vera vegna þess
að sýningin hefur spurst vel út -
áhorfendur hafa látið vel af henni.
Og það eitt er víst að oft er hægt að
hlæja dátt að þessari sýningu, enda
það augljóslega markmið bæði höf-
undar, leikstjóra og leikenda. Þama
mátti greina á sviði nokkra Versl-
inga sem áður hafa komið við sögu í
leiklistarsýningum L.V. og halda
merki félagsins enn á lofti. Þau
standa sig öll prýðilega í hlutverkum
sínum, miðað við aðstæður, æfinga-
tíma/j.s.fra. og það er vel af sér vikið
hjá Olafi Þorvaldz að detta aldrei út
úr persónunni Rick Steadmann, sem
er sá leiðindagaur sem allt snýst um.
Þá tókst Olafi vel að leika af fingram
fram þegar smávægilegt óhapp
raskaði framvindu sýningarinnar.
Sætavísur og -vísar kættu áhorfend-
ur áður en sýningin hófst og í hléi og
höfðu allir gaman af. Ég þakka einni
þeirra fyrir að segja mér söguna af
fæðingu sinni meðan hún leiddi mig
tvo hringi um salinn og tO sætis.
Margt má sér til gamans gera!
Guðbrandur Gíslason
♦ ♦ ♦-------
Nýjar bækur
• SATTvið
fyrstu sýn er eft-
ir bandaríska rit-
höfundinn Ern-
est Hemingway í
þýðingu Sigurð-
ar A. Magnús-
sonar.
í fréttatil-
kynningu segir
að þetta sé síð-
asta bók
Hemingways, sem verið hafi einn
af virtustu og áhrifamestu höfund-
um aldarinnar, en hann var sæmd-
ur bókmenntaverðlaunum Nóbels
árið 1954. Bókina samdi Hemin-
gway eftir veiðiferð til Kenýa en
hann lauk ekki við hana. Sonur
hans, Patrick, ritstýrði bókinni.
í bókinni blandar Hemingway
saman skáldskap og sjálfsævisögu.
Hann elskar konu sína en er jafn-
framt upptendraður af 18 ára gam-
alli afrískri stúlku, sem hann lang-
ar til að eignast fyrir hjákonu.
Útgefandi er Setberg. Bókin er
320 bls. Verð er 3.890 kr.
• SPEGILMYND er eftir Danielle
Steel í þýðingu Skúla Jenssonar.
í fréttatilkynningu segir að bók-
in fjalli um eitt sterkasta og dular-
fyllsta samband lífsins - samband
eineggja tvíbura og segir frá lífi
tveggja systra og ferli þeirra. Þær
voru dætur ástríks fóður, sem
aidrei hafði jafnað sig eftir missi
konu sinnar, sem hafði látist við
fæðingu þeirra.
Þetta er 41. bók höfundarins.
Útgefandi erSetberg. Bókin er
256 bls. Verð: 2.790 kr.
Ernest
Hemingway