Morgunblaðið - 15.09.2000, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
FÖSTUDAGUR 15. SEPTEMBER 2000 13
Búist við að 10 þúsund íslendingar fari til Kanaríeyja í vetur
Hugmynd um
íslenska endur-
hæfingarstöð
KLARA Baldursdóttir, sem búið
hefur á Kanaríeyjum í áratugi,
segir Islendinga ættu að nota
tækifærið til að koma upp endur-
hæfingarstöð á Kanaríeyjum,
meðan enn er svigrúm til en Klara
segir það mikið hafa verið byggt
á Kanaríeyjum undanfarin ár að
ekki verði mikið pláss til fram-
kvæmda í framtíðinni. Klara segir
að m.a. hafi Norðmenn byggt end-
urhæfingarstöð og norska ríkið
sendi sjúklinga á hverjum vetri til
endurhæfingar. Um 10 þúsund Is-
lendingar lögðu leið sína til Kan-
aríeyja síðasta vetur.
„Það kemur svo margt fólki
hingað og ég er viss um að það
væri markaður fyrir heilsuhæli
og endurhæfingarstöð hér auk
þess sem það yrði eflaust ódýrara
fyrir ríkið enda kostnaður við
hvern sjúkling minni hér.“ Klara
er þó ekki að leggja til að ríkið
standi sjálft fyrir byggingunni,
heldur einkaaðilar.
„Mér finnst tími til kominn að
bjóða upp á þetta hér, þangað
sem svo margir íslendingar sækja
á hveijum vetri, margir til að
hvfla sig á vetrinum og endur-
nærast." Klara þekkir íslenska
ferðamenn vel því þeir sækja mik-
ið á veitingastað hennar. „Eg hef
fylgst með ferðum Islendinga
hingað síðan 1973. Þeim fer fjölg-
andi á hverju ári. Hér eru nokkur
hundruð manns að staðaldri yfir
veturinn."
Aukinn straumur ungs
fólks til Kanaríeyja
Síðasta vetur lögðu tæplega tíu
þúsund íslendingar land undir fót
til Kanaríeyja og segjast fulltrúar
ferðaskrifstofanna gera ráð fyrir
nokkuð svipuðum fjökla í vetur þó
að dregið hafi verið úr sætafram-
boði.
Andri Már Ingólfsson hjá
Heimsferðum sagði í samtali við
Morgunblaðið að viðbrögð við
Morgunblaðið/Golli
Fjöldi íslendinga leggur leið sína til Kanaríeyja á ári hveiju.
vetrarferðum væru mjög góð og
þegar væru 1.180 manns búnir að
bóka far. Andri sagði mikið um
fastagesti en yngra fólkið væri
farið að sækja meira þangað, sér-
staklega eftir að farið var að
bjóða upp á vikuferðir. Andri _
sagðist búast við að um 4.000 fs-
lendingar færu til Kanarí á veg-
um Heimsferða í vetur. Páll Þór
Ármann, markaðsstjóri hjá Úr-
vali-Útsýn, sagðist halda að um
4.300 til 4.500 færu á þeirra veg-
um til Kanaríeyja en Sam-
vinnuferðir gera ráð fyrir að selja
um 1.500 ferðir. Þorsteinn Guð-
jónsson, markaðsstjóri Sam-
vinnuferða, tók undir með Andra
að aukin ásókn yngra fólks í ferð-
irnar væri nýjung en Páll Þór
benti einnig á að veturinn væri að
verða æ vinsælli tími til ferðalaga,
fólk vildi greinilega hvfla sig á
hörðum íslenskum vetri.
Samningar tókust í langvinnum kjaradeilum á Fáskrúðsfírði
Náðu fram kröfum
um fjölda vaktmanna
SAMNINGAR tókust í fyrrinótt á
milli Verkalýðs- og sjómannafélags
Fáskrúðsfjarðar og Samtaka at-
vinnulífsins fyrir hönd
Loðnuvinnslunnar hf. og Kaupfé-
lags Fáskrúðsfjarðar. Þar með var
bundinn endir á kjaradeilu sem
staðið hafði yfir frá júnímánuði en
vinna lá niðri í verksmiðju Loðnu-
vinnslunnar frá 8. júlí. Auk þess
var gengið frá samningum á milli
verkalýðsfélagsins og Kaupfélags-
ins um löndun á frosnum afurðum
úr vinnsluskipum, en sú deila hafði
staðið yfir í þrjú ár frá 1997.
Meginatriði deilunnar í Loðnu-
vinnslunni snerist um starfs-
mannafjölda á vöktum. Um síðustu
áramót voru sex menn á hvorri
vakt, en var fækkað um einn mann
í upphafi ársins og í vor stóð til að
fækka í fimm manns á hinni vakt-
inni einnig. Þetta sættu starfs-
menn sig ekki við á meðan stjórn-
endur verksmiðjunnar töldu það
skýlausan rétt að geta ráðið fjölda
starfsmanna í verksmiðjunni.
Starfsmenn himinlifandi
vegna niðurstöðu
samninganna
Það sem hjó á hnútinn í deilunni
var undirskrifuð yfirlýsing frá
stjórnendum Loðnuvinnslunnar,
þar sem fram kemur að í verk-
smiðjunni muni starfa samtals tólf
starfsmenn á vöktum, en það er sá
fjöldi sem til staðar var um síðustu
áramót, eða 6 manns á hvorri vakt.
í yfirlýsingunni segir jafnframt að
þegar nýr aðalketill verði tekinn í
notkun og/eða aðrar tæknibreyt-
ingar gerðar, verði gerð úttekt á
starfsmannaþörf þegar unnið sé á
vöktum. Úttektina á óháð verk-
fræði- og ráðgjafafyrirtæki að sjá
um og verður fyrirtækið valið í
samráði við þriggja manna trúnað-
arráð starfsmanna. Stjórnendum
verksmiðjunnar er ætlað að taka
mið af niðurstöðum úttektarinnar
og standa auk þess að fundum
starfsmanna og stjórnenda Loðnu-
vinnslunnar um málefni fyrirtæk-
isins og taka þar einnig til um-
ræðu samskipti starfsmanna við
stjórnendur.
Eiríkur Stefánsson, formaður
Verkalýðs- og sjómannafélags Fá-
skrúðsfjarðar, sagði að deilan
hefði verið leyst á sömu forsendum
og byjað var með í upphafi og ósk-
að var eftir fyrir fjórum mánuðum
þegar viðræður hófust.
„Þá var þetta okkar óskastaða.
Og þessu var hafnað mánuðum
saman. Síðan kemur þessi staða
upp á endanum og miklu lengra
gengið heldur en við vildum í upp-
hafi. Mennirnir eru alveg himinlif-
andi yfir því að hafa fengið þessu
framgengt. En það er svolítið nöt-
urlegt að þetta skuli hafa endað á
þeim stað sem við byrjuðum á, eft-
ir allan þennan tíma.“
Samhliða því að deilan um
starfsmannafjölda var leyst með
yfirlýsingu stjórnenda
Loðnuvinnslunnar, var gengið frá
sérkjarasamningi við starfsmenn
sem að sögn Ara Edwald, fram-
kvæmdastjóra Samtaka atvinnu-
lífsins, er nær samhljóða þeim
samningum sem gerðir hafa verið
fyrr á þessu ári við starfsmenn i
fiskimjölsverksmiðjum víðsvegar
um landið. Við það bætist önnur
yfirlýsing frá stjórnendum, þar
sem fram kemur að verði starfs-
maður ráðinn til Loðnuvinnslunnar
hf. frá Kaupfélagi Fáskrúðsfirð-
inga, haldi sá starfsmaður áunnum
veikindarétti, en starfsmenn höfðu
lagt áherslu á að menn gætu hald-
ið réttindum sinum ef þeir réðu sig
á milli þessara tveggja nátengdu
fyrirtækja.
Vonast til að bæta samskipti
starfsmanna og stjórnenda
Ari Edwald sagði í samtali við
Morgunblaðið að verksmiðjan hafi
verið tilbúin að greiða ákveðinn
bónus þar til tæknibreytingar yrðu
teknar í gagnið sem gert er ráð
fyrir að spari vinnuafl. En þá hafi
komi upp ágreiningur um hversu
hár slíkur bónus ætti að vera og
hve lengi hann ætti að standa
o.s.frv. Niðurstaðan hafi því orðið
sú að hafa óbreyttan starfsmanna-
fjölda frá síðustu áramótum.
Á meðan deilan stóð yfir lögðu
stjórnendur verksmiðjunnar ríka
áherslu á afdráttarlausan rétt
þeirra til að ákveða starfsmanna-
fjöldann, og Ari segir það alveg
skýrt að stjórnendur séu ekki að
afsala sér neinum stjórnunarrétti
varðandi starfsmannamál verk-
smiðjunnar þótt gengið hafi verið
að þeirri kröfu starfsmanna að
fækka ekki mönnum á vöktum,
miðað við óbreyttar forsendur.
„En þetta ferli sem menn setja
upp er til þess að skapa þeim
ákvörðunum sem teknar eru um
þessi mál trúverðugleika hjá
starfsmönnum og til þess að bæta
samskiptin við þá. Og það er auð-
vitað hlutur sem við vonumst til að
þróist áfram. Hluti af því hversu
erfið þessi deila hefur verið er að
hún hefur farið að nokkru í pers-
ónulegan farveg sem hefur ekki
auðveldað lausn deilumáls í litlu
samfélagi. Við erum að gera okkur
vonir um að samkomulagið og þær
niðurstöður sem þarna urðu leggi
drög að því að þessi samskipti
komist í eðlilegt horf, þannig að
menn geti einbeitt sér að rekstri
þessara fyrirtækja til hagsbóta
fyrir byggðarlagið."
Samið í þriggja ára deilu
um löndun úr frystiskipum
í fyrrinótt var einnig lokið við
að semja í þriggja ára gamalli
deilu verkalýðsfélagsins og Kaup-
félags Fáskrúðsfjarðar um löndun
á frosnum afurðum úr vinnsluskip-
um. Ari Edwald segir að það hafi
verið gríðarlega mikill áfangi
vegna þess að frystigeymsla Kaup-
félags Fáskrúðsfirðinga hafi staðið
lítið notuð, þar sem ekki hafði ver-
ið til samningur um vinnu við upp-
skipun úr frystiskipum.
„En nú er von til þess að hægt
sé að nýta þau tækifæri sem hún
skapar. Lykillinn að því að lausn
náðist var að menn ákváðu að gera
ákveðna tilraun í tiltekinn löndun-
arfjölda og bera saman mismun-
andi aðferðir við útreikninga á
bónus og sjá hvað félli best að
starfseminni þarna áður en endan-
leg ákvörðun yrði tekin um það
hvaða fyrirmynd myndi ráða.“
Eiríkur Stefánsson segir starfs-
menn telja að þarna hafið tekist að
ná niðurstöðu sem tryggi að úttekt
verði gerð og að greitt verði sér-
staklega fyrir þau skip sem eru
erfiðari i löndun en önnur.
„Það er verið að tala um að
sanngjarnt tímavinnukaup í þess-
um útskipunum sé á bilinu 1.500-
1.800 krónur á tímann, en menn
voru að fara niður í 800-900 krón-
ur á þessum skipum okkar árið
1997 og út frá því byrjuðu þessi
Doktor
í læknis-
fræði
• MARGRÉT Birna Andrésdóttir
varði doktorsritgerð í læknisfræði
við háskólasjúkrahúsið í Nijmegen í
Hollandi hinn 5. júní síðastliðinn.
Ritgerðin ber
heitið „Recurr-
ence of glomer-
ulonephritis after
renal transplant-
ation - a single-
eentre study“.
Leiðbeinendur
voru Prof. R.
Koene, Dr. J.
Wetzels og Dr. K.
Assmann. And-
mælendur voru Prof. R. ten Berge,
Prof. D. Ruiter, Prof. J. Weening,
Prof. L. Monnens, Prof. B. de Pauw,
Dr. D. Hollander og Dr. A. Hoitsma.
I ritgerðinni er fjallað um endur-
komu upprunalegs nýrnasjúkdóms
eftir nýraígræðslu. Rannsakaðar
voru um 2.000 nýraígræðslur sem
hafa verið gerðar á háskólasjúkra-
húsinu í Nijmegen á tímabilinu frá
1968 til 1997 og voru valdir sjúkling-
ar sem hafa gauklabólgu sem orsök
fyrir nýrnabilun á lokastigi. Fjallað
er um hvernig sjúkdómurinn birtist
á ný í hinu ígrædda nýra, skoðuð
voru vefjasýni og kannað hvort end-
urkomu sjúkdómsins fylgdu ein-
kenni eins og eggjahvíta í þvagi og
versnandi nýrnastarfsemi. Einnig
voru kannaðir mögulegir áhættu-
þættir fyrir endurkomu grunnsjúk-
dómsins í ígrædda nýrað og hvort
sjúkdómurinn komi frekar fram í
nýra úr lifandi, skyldum gjafa en
látnum.
Margrét útskrifaðist úr lækna-
deild Háskóla íslands 1984. Hún
stundaði framhaldsnám í lyflæknis-
fræði í Rotterdam í Hollandi og síð-
an í nýrnasjúkdómum sem undir-
sérgrein við háskólasjúkrahúsið í
Nijmegen. Síðan 1999 hefur hún
starfað sem verkefnisstjóri af-
komendarannsóknai' Hjartavernd-
ar.
Margrét fæddist í Reykjavík hinn
14. september 1957, dóttir Andrésar
Bjömssonar, fyrrverandi útvarps-
stjóra, og Margrétar Helgu Vil-
hjálmsdóttur. Eiginmaður Margrét-
ar er Jón Þórisson arkitekt og eiga
þau tvö böm.
Fundu fíkniefni
og gaskúta
LÖGREGLAN í Reykjavík hafði á
miðvikudag afskipti af bifreið með
þremur ungmennum innanborðs. I
bifreiðinni fundust áhöld til fíkniefna-
neyslu og tóbak sem talið er að hafi
verið blandað með fíkniefnum.
Auk þess vom í bílnum þrú- gas-
kútar en granur leikur á að þeim hafi
verið hnuplað af bensínstöð.
átök.‘
TEATER OG DANS I NORDEN
Norræna leiklistar- og dansnefndin
TEATER OG DANS I NORDEN er mikilvægur aðili sviðs-
listar á Norðurlöndum.
TEATER OG DANS I NORDEN styður m.a.:
• gestaleiki
• norrænar gististöður leikstjóra, danshöfunda, leik-
myndahöfunda
• norrænar áætlanir sviðsiistar.
Nánari upplýsingar má fá á vefsíðunni: www.nordscen.dk
Umsóknarfrestur: 15. október, 15. janúar og 15. apríl.
Umsóknareyðublöð má fá hjá TEATER OG DANS I NORDEN
eða á www.nordscen.dk
TEATER OG DANS I NORDEN
Vesterbrogade 26, Dk-1620,
Kobenhavn V., Danmörk.
Sími: +45 3322 4555. Bréfsími: +45 3324 0157.
Tölvupóstur: post@nordscen.dk