Skírnir - 01.01.1877, Blaðsíða 8

8
AUSTRÆNA MÁLIÐ.
fyrir sjer, og af þessu öllu saman haft fje sitt og fullsælu. J>eir
hafa rutt sjer til bólfestu í enum fögrustu og frjóvsömustu löndum
álfu vorrar, en til þess ekkert sjálfir unniS, a8 J>au e8a ábóar
þeirra aS framförum til bjeldi sjer á reki annara landa og þjóða
í Evrópu. þeir hafa drottnaS yfir löndum, sem voru gró8rarbe8ur
andlegs frelsis, vísinda og mennta, en flæmt þaSan á burt allar
menntir og sá8 þar niöur fræi þrælkunarandans og allskonar ill-
þýSisskapar. í stuttu máli: Tyrkir hafa hrifi8 undir sig hers-
hendi óðöl kristinna þjóSa, og eigi a8 eins gert kristna menn a8
undirlægjum sinum, en svo rjettarvana sem þrælar voru í fornöld,
e8a svartir menn í suSurlöndum Bandarikjanna (í NorSurameríku)
fyrir styrjöldina síSustu. Tyrkir eru farnir a8 apa margt eptir
Evrópumönnum, t. d. í klæ8abur8i og híbýlaháttum og þessh., en
innri ma8urinn ér sá hinn sami, og því hefir opt. veri8 til þess
vitnaS, sem einn frakkneskur ma8ur hefir sagt um þá: „Tyrkir
eru farnir a8 bor8a me8 göflum, en þeir eru sömu mannæturnar
og þeir hafa veri8“. — því verBur ekki neita8, a8 kristnar þjó8ir
hafa í nafni trúar sinnar beitt of ríki og drambi vi3 þá, sem voru
anarar tróar — og hjer er enn mikilla ábóta vant — en hvar sem
þær hafa fram komi8, þá hafa þær haft me3 sjer ljós beims-
menntunarinnar og betri si8i, þar sem Tyrkir hafa ekki haft ann-
a3 „fram a8 færa“ til vorrar álfu enn þrælkun og si81eysi.
þegar slikt er athugaS, sem hjer a8 framan er á viki3, má
menn reka í furðu, a8 Evrópu þjóSir — og þá sjer í lagi stór-
veldin — skuli hafa þola8 svo lengi ríki Tyrkja bjer megin-
Stólpasunds. þó þa8 liggi hjer til svara, seih flestum er kunn-
ugt, um ágreiningar stórveldanna og tortryggni þeirra hvert vi8
annaS, skulum vjer fara um þa8 nokkrum or8um, hverir mein-
bugir e&a veilur hafa jafnan sýnt sig á austræna málinu, er til
þess skyldi svo teki8, a8 hagir og rjettindi kristinna manna á
Balkansskaga kæmust í skaplegar stellingar. þó ýmsir hafi hlut-
azt til málanna þar eystra — og vjer látum oss nægja a3 mi8a
vi8 þa3, sem fram hefir komiB á þessari öld —, t. d. Rússar,
Frakkar og Englendingar í GrikkjastríBinu, Englendingar, Frakk-
ar og ítalir me8 Tyrkjum og á móti Rdssum í Krímeyjarstrí8inu,
og nú ári& sem lei8 stórveldin öll á fundinum í MiklagarSi, þá