Skírnir - 01.01.1906, Blaðsíða 6

ti
Kristján konungur IX.
Skírnir.
Sú viðleitni var reyndar allgömul. Frá þvi um 1700, er
öll von var úti um það að ná aftur Skáni, stefndi pólitík
dönsku stjórnarinnar að því að innlima Slésvík, en minna
var hugsað um hitt að verjast ásókn þýzka þjóðernisins
að sunnan, sem eigi var heldur við að búast meðan kon-
ungarnir sjálíir voru svo þýzkir. Danskan komst fyrst upp
að háborðinu eftir að Strúense hafði kollsiglt sig.
I annan stað var hugurinn sá á Holtsetalandi og í
þýzka hluta Slésvíkur að tengja þau lönd saman, og láta
ein lög yfir þau ganga, sem sjálfstætt ríki í ríkjasam-
bandinu þýzka, og var margt það í sögu og réttarástandi
umliðins tíma, sem studdi þá viðleitni. Hitt skifti minnu,
þótt Dankonungur bæri þar áfram hertoganafn. Beggja
megin var yfirgangur, þar sem þjóðernin mættust. Danir
hafa séð það eftir á og um seinan, að þeirra var eigi
síður þágan að losna úr sambandinu við þýzku landahlutana,
og þeir hefðu átt um það eitt að hugsa, að halda norðurhlut-
anum danska. Færinu til þess sleptu þeir í síðari Slés-
víkur-ófriðinum. Metnaðar-kreddan, eða sögu-lögstirfnin,
um Danmörku óskerta til Ægisdyra, var enn ofrík hjá
þeim er réðu.
Kristjáni konungi VIII var það eflaust fyrir mestu að
halda alríkinu saman á einhvern veg, og sennilega dans-
aði hann hálfnauðugur, þegar hann gaf út hið svonefnda
»opna bréf« 1846, og lét það undan þjóðlega straumnum
hjá Dönum, að lýsa Slésvík undir sömu ríkiserfðalögum
og sjálfa Danmörku. Því andmæltu þýzkir þegnar hans
og svo gerði Karl Lukkuborgarhertogi, en Kristján prins
bróðir hans lýsti sig því með öllu samþykkan, og lék úr
því enginn vafi á þvi hverju megin hann væri, og mundu
Danir honum það.
Þegar hér var komið sögunni var það fyrir sjáanlegt,
að karlleggur Aldinborgar-konunga væri innan skamms al-
dauða. Þeir voru báðir barnlausir Friðrik krónprins kon-
ungsson og Ferdinand konungsbróðir, sem varð »erfða-
prins« við ríkistöku Friðriks VII, og engar líkur voru
taldar til þess að þeim yrði framar barna auðið. Eftir