Skírnir - 01.01.1906, Blaðsíða 11

Skirnir.
Kristján konungur IX.
11
Kristján konungur tekur yið nóvember-grundvallar-
lögunum óstaðfestum. Friðrik VII hafði tekið helsótt sína,
er frá þeim var gengið á alríkisþinginu. Hinn nýi kon-
ungur hafði ímugust á lögunum og sá betur en aðrir til
hvers þau mundu leiða. Hann dró staðfestinguna til 18.
nóv-, en lét þá eftir, þar sem beint lá við upphlaupi í
Kaupmannahöfn. Blöðin sem þá bar mest á, fóru eigi
dult með vantraustið á konungi. Þegar ófarirnar komu
svo í ófriðinum 1864 og landamissirinn, þá galt konungur
þess hjá þegnum sínum, svo ómaklegt sem það var.
Konungur tók sér nýtt ráðaneyti við áramótin, Monrad
tók við af Hall, til þess að afstýra voðanum með því að
kippa aftur nóvember-lögunum, en tíma þurfti til þess að
koma því löglega í kring, og Bismarck sá um það, að eigi
yrði af því. Hann hirti eigi um éldri samninga og skuld-
bindingar. Víkingar fara eigi að lögum. Konungur kom
nokkrum sinnum á vígvöllinn og sýndi af sér frábært
hugrekki og hina mestu hjartagæzku. Konungur mun til
síðustu stundar hafa alið vonarneista i brjósti um það, að
alríkið gæti haldist í einhverri mynd, og því eigi stutt
að skiftingu Slésvíkur, sem kostur var á í vopnahlénu, á
Lundúna-fundinum vorið 1864.
Eftir ósigurinn kom hin óheppilega endurskoðun
grundvallarlaganna 1866: Lítið brot þjóðarinnar skipaði
fulltrúana í landsþinginu og því gat hin langa minni
hluta stjórn komist á í Danmörku, sem svo lengi spilti
vinsældum konungs hjá vinstrimönnum. Sú íhalds- eða
afturhalds stefna sem kom fram í endurskoðun grundvallár-
laganna, og var arfur frá alríkislaga-smíðinu, heflr senni-
lega verið að skapi konungs, þótt eigi hefði hann sig þar
frammi.
Mjög vel gazt Dönum aftur að því, er Friðrik kon-
ungsefni festi sér 1869 norræna konu, Lovísu dóttir Karls
XV Sviakonungs, og þrem árurn áður giftist Dagmar
keisarasyninum í Rússlandi, og jók það mjög veg hinnar
ungu konungsættar.