Skírnir - 01.01.1906, Blaðsíða 16

16
Skilnaður.
Skírnir.
væru afarstór sumstaðar í borginni, að strætin væru stöðugt
full af skrautbúnu fólki, að á kvöldin væri næstum því
eins bjart á strætunum eins og um hádag, að allir virtust
vera auðugir í borginni, nema hann sjálfur — en það
voru ekki heldur nema þrír dagar, síðan er hann hafði
þangað komið heiman af Islandi -— og að einn maður,
sem þangað hefði fluzt öreigi fyrir 20 árum, væri nú
orðinn svo mikill burgeis, að hann léti slátra nokkrum
hundruðum svína á hverjum degi, seldi kjöt sitt í höll,
sem væri glæsilegri en konungahallir Norðurálfunnar, og
ætti miljónir dollara.
Enginn maður getur úr því leyst, hvernig á því stóð,
að einmitt þ e 11 a bréf umturnaði öllum hugsunum og
öllu lífi Þorláks í Sólheimum. Hann hafði áður lesið
fjölda af Ameríku-bréfum í Nörðanfara. Sum þeirra voru
miklu líklegri en þetta bréf til þess að æsa hugsjónir
íslenzks bóndamanns. En frásagnir þeirra hafði Þorlákur
látið eins og vind um eyrun þjóta. Þetta bréf gróf sig
inn í hugskot hans. Hann hugsaði á daginn um svína-
kjötið, sem öreiginn fyrverandi seldi í konunglegri dýrð.
Og hann dreymdi á nóttum um ljósagang og skrautbúið
fólk.
Hann hafði búið góðu búi í Sólheimum um 30 ár,
hafði tekið þar við töluverðum efnum eftir föður sinn,
og haldið þeim við að minsta kosti. Skörungur var hann
enginn, en sæmdarmaður; mentamaður enginn, en tal-
inn launhygginn.
Alt fór að rifjast upp fyrir honum, sem hann hafði
áður lesið í Norðanfara um Vesturheim. Annarstaðar
hafði hann naumast séð þá heimsálfu nefnda á nafn.
Þessi lítilfjörlegi og ónákvæmi fróðleikur ófst allur saman
í eina auðlegðar og fegurðarbendu. Og að sarna skapi
sem Vesturheimur varð glæsilegri í augum hans, varð
Island lítilmótlegra. Hann leit yfir þýft túnið, holtin og
melana og mýrarnar i Sólheimum, og hann hélt, það
væri eitthvað annað í Vesturheimi, eftir því, sem Norðan-
fara-bréfunum sagðist frá. Hann hugsaði um alt sitt strit