Skírnir - 01.01.1906, Blaðsíða 63

Skirnir.
TJr trúarsögu Forn-íslendinga.
6.Í
fyrst og fremst kirkjunni og trúnni að þakka. Á síð-
ustu 2—300 árum hafa framfarir Evrópu í mannúð óefað-
verið miklu meiri en um 16—17 aldir þar á undan; en
varla mun nokkur treysta sér til að halda því fram, að-
efling kirkju og trúar sé þaö, sem einkum einkenni 2 eða 3
siðastliðnar aldir, og að trúin hafi því á þessurn 200 árum
getað áorkað meiru í þessu efni en um nærfelt 1700 ár áður.
Eg hef minst á þessa viðburði frá því tímabili er
trúin er orðin einvöld á landi hér, til þess að sýna hinn
feiknarmikla mun á því, sem áður var. Er það auðvitað
einkum saga 13. aldarinnar, sem hjálpar oss til að skilja
þennan mikla mun. Þrettánda öldin er nokkurs konar
ragnarök fyrir hið forna Island, og líklega eitthvert fróð-
legasta tímabilið i trúarsögu þjóðarinnar. Blóðvellir Sturl-
unga-aldarinnar veita afbragðs færi á að sjá hvernig menn
voru inn við beinið i trúarefnum.
En því miður verð eg i þessari stuttu ritgerð að leiða
hjá mér trúarsögu 13. aldarinnar að mestu leyti; væri
þar efni i heila bók, og vonandi verður sú bók rituð af
einhverjum, sem auk annars er við þarf hefir meiri sögu-
fróðleik til að bera en höfundur greinar þessarar. Áður
eg lýk máli mínu, verð eg þó að minnast á fátt eitt af
þvi sem gerist um aldamótin 1200.
Þórðarsynir, Hákon og Hildibrandur, og Arnþrúðar-
synir, Snorri, Þorsteinn og Brandur, sem verið höfðu að
brennu önundar Þorkelssonar í Lönguhlíð, eru handtekn-
ir í Laufási haustið 1198. Brandur kemst af snarræði i
kirkju23). »En þeir bræðr, Þorsteinn ok Snorri, bjoggusk
við lifláti, þógu sér ok kembdu, og bjoggusk sem til fagn-
aðar væri at fara. Þá mælti Snorri: »Þat vilda ek,«
segir hann, »at ek væra fyrr af lífi tekinn en Þorsteinn,
því at ek treystumk hónum betr at hann mundi fyrir-
gefa, þótt hann sæi mik af lífi tekinn.« Þá mæltu menn
Þorgríms, »at festa skyldi fyrir augu þeim nökkut. En
þeir svöruðu,« ok kvóðusk eigi þurfa að láta binda fyrir
augu sér sem þjófum; kvóðusk opt hafa vápn sét.«
Síðan eru þeir höggnir.