Skírnir - 01.08.1907, Side 38

130
Jafnaðarstefnan.
leiðslufélag yðar í milli, kaupa framleiðslu-
tækin og taka sjálfir allan ágóðann af framleiðslunni!
Bezt telur Lasalle, að þessi framleiðslufélög yrðu til
í skjóli konungsvaldsins, og hann hafði jafnvel von um, að
Hohenzollerns-konungsættin mundi vilja beita sér fyrir
það mál, en ef það brygðist (sem raun varð á), yrðu
verkamenn að brjóta sjálfir ísinn. En fyrsta lífsskilyrði
fyrir því, að verkamenn geti hrundið málum sínum í horf-
ið er það, segir Lassalle, að þeir öðlist stjórnmála-
vald, og skilyrðið fyrir því er aftur, að almennur kosn-
ingarréttur verði í lög tekinn. I þessu er fólginn sá hinn
mikli skerfur, er Lassalle heflr lagt til jafnaðarbaráttunn
ar. Hann beindi jafnaðarmönnum inn á stjórnmálabraut
ina. Áður vöktu blóðugar byltingar og strætavíg fyrir
jafnaðarmönnum svo sem eina leiðin til framkvæmda á
hugsjónum þeirra. Lassalle kom baráttunni inn á grund-
völl þingræðisins og benti á ný vopn: almennan kosn-
ingarrétt.
Lassalle lét eigi lenda við orðin tóm, heldur stofnaði
verkmannafélag í Leipzig 1863, er kallaði sig Allgemeiner
Arbeiterverein. En svo deyr hann 1864 og kemst þá
los á félagið.
En árið 1868 koma þeir Liebknecht og Bebel, sem
nú eru foringjar jafnaðarmanna, til sögunnar. Þeir stofna
voldugt verkmannafélag, er sór sig í lög við kenningar
Karls Marx. Árið 1875 snýst Lassallesfélagið í lið við
þetta nýja félag. Stefnuskrá þessa allsherjarfélags var
sett og samin á jafnaðarmannaþingi í Erfurt. Þessi
Erfurtartrúarjátning heflr sama gildi fyrir jafnaðarmenn,
má eflaust segja, eins og Ágsborgartrúarjátning fyrir
þá, sem eru mótmælendatrúar.
Þcssi eru inngangsorðin:
Efnaleg framþróun i borgaralegu félagi leiðir til þess,
að atvinnurekstur í smáum stíl, þar sem verkamenn eiga
sjálfir framleiðslutækin, ber lægra hlut í samkepninni.
Verkamennirnir missa eignarréttinn á vinnutækjunum og
verða að öreigum; en vinnutæki öll verða eign örfárra