Skírnir - 01.08.1907, Síða 61

Alexander Petöfi.
253
Einhversstaðar sigtidu á sviSi
Sof, Petöfi minn ! í friði;
Hvíldu í dauðans myrku móðu,
Miðlar ættjörð legi;
Hún gaf þér um æfina’ eigi
Of mikið af góðu.
Þannig lauk æfi Petöfi og þannig hvarf hann úr
heimi á dagmálaskeiði æfinnar, fullhuginn snjalli og frels-
isskáldið göfuga,
Jáfnsnjall við sælan Sjafnar draum
Og sverða þyt á dauðastundu.
En það sem ekki hvarf úr heimi, það voru hin ódauðlegu
skáldmæli hans og endurminningin um hetjuna ungu, sem
innsiglaði frelsistrúna með blóði sínu; hann lét sér ekki
nægja að lifa og ljóða fyrir frelsið, hann fórnaði lífi sínu
fyrir það og sú fórn var eigi að eins fyrir frelsi hans
eigin ættjarðar, heldur eftir hans hugsjón fyrir »heims
þjóða og heimsins alls frelsi«. Það, sem eftir hann liggur
sem skáld — hvað mundi það ekki hafa orðið, ef honum
hefði orðið lengra lífs auðið? — það nægir til að setja
hann i röð meðal heimsins fremstu ljóðskálda, sérstaklega
sem ásta, frelsis og herhvataskáld. Og það skal aðallega
tekið fram, að sannara skáld en hann hefir aldrei verið.
Menn hafa brugðið honum um öfgar og ofsa í þjóðveldis-
fylgi og ofstækilegt furstahatur, og gerði það allmarga
samtíðísmenn honum fráhverfa. Hitt er aðgætandi, að þá
gekk voldug frelsis- og byltingaalda yfir Norðurálfuna,
þó endaslepp yrði, en hann á ungum aldri og ekki farinn
að setjast. Það er og sannast að segja, að enda þótt öfga
þessara gæti í kvæðam hans, þá kennir þeirra óvíðast
svo að það rýri skáldlegt gildi kvæðanna. Ber hér að
sama brunni, að Petöfi var í insta eðli sínu svo sannur,
bæði sem maður og skáld, enda segir hann um sjálfan
sig í bréfi til eins af vinum sínum: »Þegar eg fæddist,
lögðu forlögin hreinskilnina í vöggu mína eins og reifa;
•eg mun líka taka hana með mér í gröfina eins og lík-