Skírnir - 01.04.1908, Page 51

Leo Tolstoj.
147
þótti honutn kenna litillar alvöru, siðgæðis eða sjálfsaþ
neitunar.
Á seinni árum, þegar lífsskoðun hans var gjörbreytt
orðin og hann tók að rifja upp fyrir sér endurminningarn-
ar frá æskuárunum, fór hann næsta hörðum orðum um
líferni sitt um þessar mundir. »Eg get eigi minst þessara
ára«, segir hann, »án þess að hrollur fari um mig og við-
bjóður. Eg vóg menn í hernaði, sóttist eftir lífi þeirra í
einvigi, sóaði fé í spilum, evddi og spenti afurðunum, sem
bændurnir, leiguliðar mínir, framleiddu með súrum sveita,
lagði oft á þá þungar refsingar fyrir litlar yfirsjónir, svall-
aöi rneð skækjum og dró menn á táiar. Lýgd, ránskap,
óskírlífi af ýmsu tagi, drykkjuskap, ofríki og morð, . . .
alt þetta framdi eg hispurslaust og var þó talinn fremur
siðprúður maður af stéttarbræðrum mínum. Svona lifði
eg í tíu ár samfleytt«.
Réttast er að taka það fram þegar í stað, að Tolstoj
gerir hér helzti mikið úr löstum sínum. Hann var æstur
mjög í skapi, er hann reit þessa »játningu« sína, og er
þar á ofan að eðlisfari nokkuð öfgafenginn í orðum. Þa5
er hernaðurinn, sem hann nefnir »morð«, og tekjurnar
af jarðagózi sínu telur hann »ránsfé«. Hann kveður upp
áfellisdóm yfir lífi sínu í stað þess að lýsa því hlutdrægnis-
laust. Sú var reyndin, að hann lifði innan um stórborgar-
glauminn og dró dám af stéttarbræðrum sínum, en stóð'
þeim víst flestum framar. Er það eitt nægur vottur í
þessu efni, að þeim leizt þetta líferni gott og glæsilegt,
en honurn fekk það þunglvndis og samvizkubits. Hann
tók óyndi hið mesta og hafði litla trú á því, að hann ynni
nokkurt gagn með ritverkum sínum. Hann þóttist illa fær
um að fræða aðra, þar sem honum tókst ekki einu sinni
að gera sjálfum sér grein fyrir, hvað það var, setn hann
ltafði fram að bjóða. Að lyktum tók hann sig upp frá
Pétursborg og flutti aftur út á búgarð sinn, og heflr hann
aetið þar æ síðan að kalla má.
Þegar hér var komið sögunni, tók hann að leggja
allan hug á búskapinn og að bæta hag landseta sinna. Hann.
10*