Skírnir - 01.04.1908, Side 64

11.0
Leo Tolstoj
upp að vegnum, og þar með búið. Það er auðséð á öllu,
að húsráðandi hefir litlar mætur á skrauti og þægindum.
En þrátt fyrir alt þetta unir Tolstoj þó eigi hag sín -m
sem bezt. Hann á bágt með að verjast þeirri tilhugsun,
að hann breyti sjálfur þvert ofan í kenningar sinar, þar
sem hann lætur það viðgangast, að þau hjónin liti í nokk-
urs konar skrauthýsi meö börnum sínum og njóti ýmsra
þæginda nútíðarlífsins og hlaði saman auðæfum.
V.
Um það bil er Tolstoj breytti skoðunum sínum og
lífsstefnu, var hann orðinn viðfrægur maður fyrir skáldrit
sín og rakaði saman fé, því blöð og tímarit og bókaút-
gefendur sóttust mjög eftir ritum hans, og öllum var þeim
jafnharðan snarað á tlest Norðurálfutungumál. En eftir
sinnaskiftin miklu breytti hann algerlega til um efni og
rithátt, og var það eðlileg afleiðing af skoðanabreyting-
unni. Hann gerði lítið úr sjálfri skáldskaparlistinni út af
fyrir sig og áleit að hún ætti engan rétt á sér. Allar
listir áttu að hans áliti að ganga í þjónustu siðferðislög-
málsins og á einhvern hátt að miða til eflingar siðferðis-
lífsins. Sjálfur reit hann upp frá þessu eingöngu alþýðu-
sögur og var aðalkjarni þeirra jafnan einhver siðferðis-
boðskapur*). Hér að auk sarndi hann fjölda alvarlegra
rita, er öll miða til að t. reiða á einhvern liátt úr hinum
örðugu viðfangsefnum, er mannkynið hefir verið að glíma
við frá alaa öðli.
Viðfangsefnin, sem hann sneri sér að, eru þau, sem
mest þykir um vert í lífinu og að réttu lagi mætti nefna
hina sönnu »lífsspeki«. Það voru þau vísindi, sem Móses,
*) Má, hér t. d. sem sýnishorn henda á sögurnar „Dæmdur fyrir
sakleysi11 og „Guð er kærleikur11, sem prentaðar eru í Iðunni V. hls.
404 og VI. bls. 180.