Skírnir - 01.04.1908, Qupperneq 74

170
Ættarnöfn.
að þær eru nefndar »synir« tengdafeðra sinna — af því
að engin ættarnöfn eru til. Og það er ekki nema von;
mönnum hefir ekki verið bent á annað ráð.
Ef eg héti Sigurður Höskuldsson, og ætti danska koni,
sem héti Karen Jörgensen, vilja þá þeir, sem eru mótfallnir
ættarnöfnum, gera svo vel og segja mér, hvað eg ætti að
kalla konuna mína annað en Karen Höskuldsson ?
Frú Karen Höskuldsson, — fallegt er það ekki, drott-
inn minn!
Eg þekki fá óspilt íslenzku-eyru, sem það hneykslar
ekki, þetta sonar-nafn kvenna. Þau geta ekki vanist því;
það lætur svo illa í eyrum. Og það er af því og engu
örðu, að rnönnum finst það vera rökfræðileg fjarstæða.
Það gildir einu þó að þeim sé sagt, að það tákni ekki
»sonur«. Það er einmitt það sem við vitum, segja þeir,
og þess vegna viljum vér ekki heyra það nefnt. Við könn-
umst ekki við þann »son«, sem táknar ekki neitt.
Og þá tilfinning finst mér að öllum sé skylt að
virða.
Hún er sprottin af því einu, að íslenzkan er sjálfsagt
eitt hið rökréttasta mál, sem nú lifir á vörum nokkurrar
þjóðar. Af hverju? Af því að hún hefir reynst trúust
sjálfri sér, af því að hún hefir varðveitt eðli sitt bezt allra
tungna. En hvað lítið sem brotið ér móti eðli tungunn-
ar, er það altaf nógu mikið til þess, að það sljófgar næm-
leikann við fegurð hennar.
Og það er að misþyrma tign og eðli hverrar tungu,
að láta orð merkja alt annað eða gagnstætt því, sem þau
merkja áður að allra vitund. Ef orðið: »son« væri
týnt úr nútíðarmáli, þá væri alt öðru máli að gegna að
koma sér saman um, hvað það skyldi merkja héðan af.
En ef fjölda af jafn-rökröngum orðum, og sonar-nafnið er
á konum, er leyfð landganga í luálið, þá er það eitt kapp-
nóg til að spilla því.
Það er langt stökk úr gömlu venjunni, þeirri, að nefna
alla menn föðurnafni sínu, og yfir í hina, að nefna konur
sonar-nafninu. Nú er sægur óskyldra karla og kvenna,