Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Blaðsíða 125

JÓHANNES DAVÍÐSSON:
BÆNHÚS OG UNDIRGANGUR I ÞAÐ
Á ÁLFADAL
Á fyrstu áratugum þessarar aldar, þegar ég var að alast upp
á Álfadal á Ingjaldssandi í Vestur-ísafjarðarsýslu, hét einn partur
í túninu Bænhúspartur. Var hann niður frá bænum. Þar sást glöggt
fyrir veggjum grafreitsins, er verið hafði kringum bænhús, er þar
var til forna1). Einnig sást vel móta fyrir leiðunum og voru þau
allmörg og hafði þetta ekki verið eins lítill kirkjugarður og líkindi
væru til vegna fámennis byggðarlagsins og þegar tekið er tillit
til þess, að kirkja er á næsta bæ. Bænhúsrústin var á að gizka
20—30 m frá bænum.
I kirkjugarðinum var heyhlaða, líklega byggð upp úr bænhúsinu,
og var hún niðurgrafin ca 1 meter. Kálgarður var þar framanvert
við hlöðuna og suðurbrún bænhússgarðsins horfin í garðinn og
einnig hluti af vesturbrún hans, en þar var kindakofi.
Einar Jóhannesson, sem bjó á Álfadal eftir föður minn, fyrir
og um 1920, stækkaði umræddan kálgarð sem kallaður var Bænhús-
garður; kom hann þá niður á ófúin mannabein.
Niður frá bænum, í stefnu á kirkjugarðinn umhverfis bænhúsið,
sá glöggt fyrir upphækkun, sem var eins og upphlaðinn vegur, og
var eftir þessari upphækkun gengið, þegar farið var til áðurnefndra
húsa, svo og í hja.ll, sem þar var. Þetta var kallaður undirgangur,
og sagt að undirgangur hefði verið þar undir frá bænum og niður
í bænhúsið.
1) Sbr. Óskar Einarsson, Örnefni og aldarfar í Önundarfirði, Reykjavík
1951, bls. 178.