Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1959, Blaðsíða 95

RÆNINGJADYSJAR OG ENGLENDINGABEIN
97
hann menn til að reka þennan óþjóðalýð af höndum sér. Rétt ofan
við veginn er Ræningjalautin. Þar lágu ræningjarnir, þegar komið
var að þeim. Skagfirðingar höfðu smalað saman stóðhrossum og
bundið við þau hrísbyrðar. Var svo hrossahópurinn rekinn á ræn-
ingjana sofandi; hagar svo til, að auðvelt er að komast með leynd
eftir lægð þessari. Tveir menn sluppu, og er mælt, að annar þeirra
hafi verið Islendingur, sem Englendingar höfðu rænt, þegar hann
var barn að aldri. Maður þessi hljóp í Höfðavatn og synti yfir
það fram á Bæjarmöl, og er það um þriggja kílómetra vegalengd.
Ætlaði hann að komast í ræningjaskipið, sem þar lá, en þá komu
Skagfirðingar til skjalanna, svo að hann náði ekki skipinu, en komst
við illan leik upp að Höfða, klifraði þar upp á kirkjuþakið og bað
sér griða. En þess var enginn kostur. Var hann þegar líflátinn og
dysjaður á Melhorni sunnan við Höfðaá. Svona eru munnmælin.
En skýra má frá litlu atviki, sem stendur í sambandi við þennan
mann. Árið 1873 voru þær vinnukonur á Höfða hjá Jóni Jónatans-
syni bónda þar, Hólmfríður systir hans, móðir Jófríðar í Bæ, konu
Jóns Konráðssonar hreppsstjóra, og Sigríður móðir Einars í Mýrar-
koti. Þetta ár fundu þær mannsbein á Melhorni sunnan við Höfða-
ána. Tóku þær beinin og komu þeim fyrir í kirkjugarðinum á Höfða.
Nóttina eftir dreymdi Sigríði, að til hennar kom maður, sem þakk-
aði henni fyrir beinin sín. Spurði hún hann að nafni, og kvaðst
hann heita Jóhann Pétur. Daginn eftir sagði hún heimilisfólkinu
drauminn. Datt engum í hug að rengja frásögn hennar, sem þekktu
hana, því að hún var talin sannorð kona“J).
1) Ég hitti Einar Jóhannsson í Mýrarkoti, gamlan mann, sumarið 1953 og
gerði það að gamni mínu að láta hann segja mér draum móður sinnar. Hann
sagði svo frá: „Þegar móðir mín, Sigríður Jónsdóttir, var vinnukona í Höfða,
sem næst 1874, var það eitt sinn, að hún rakst á mannsbein, sem stóðu út úr
bakka sunnan við Höfðaá. Það sem til náðist af beinunum setti hún milli þils
og veggja í Höfðakirkju. Næstu nótt dreymdi hana, að til hennar kæmi maður,
sem kvaðst vera einn af ræningjum þeim, er drepnir voru af enska skipinu.
Kvaðst hann hafa flúið út á vatnið og synt yfir það og ætlað að synda að
skipinu, sem lá innan við Þórðarhöfða. íslendingar komust þá í veg fyrir hann,
en hann synti út með höfðanum og komst á land og heim að Höfða og upp
á kirkjuna, en þar var hann gripinn. Maðurinn sagðist þá hafa beðið um líf,
en verið synjað þess. Væri hann þó að einhverju leyti af íslenzkum ættum og
héti Jóhann Pétur og einhverju þriðja nafni ensku. Þegar honum var neitað
um líf, kvaðst hann hafa beiðzt þess að vera grafinn þar sem sæi til Höfða-
kirkju, og væru þetta sín bein, sem hún hefði fundið. Þakkaði hann henni,
að hún hefði hlúð að beinunum“.
7