Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Blaðsíða 103

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Blaðsíða 103
TVÆR DOKTORSRITGERÐIR 107 stöðum, þar sem friðlýstar eru svonefndar hofrústir. Fyrr er ekki hægt að taka af skarið. Ein er sú hofrúst á íslandi, sem Oisen dæmir ekki frá, ekki að öllu leyti að minnsta kosti, og það er hofrústin á Hofstöðum í Mývatns- sveit, sem Daniel Bruun og Finnur Jónsson rannsökuðu. Þetta mikla langhús, hið stærsta, sem rannsakað hefur verið á Islandi, töldu rann- sakendur vafalaust vera hof, og svo var lengi talið, þangað til Aage Roussell varpaði því fram, hvort ekki væri sennilegra, að hér væri reyndar aðeins um að ræða óvenjulega stóran fombæ, skála. Síðan hafa menn ekki verið vissir í sinni sök, jafnvel ekki um þetta fræga hof. Samkvæmt þeirri skoðun sinni, sem áður hefur komið fram í bókinni, telur Olsen, áð hofið á Hofstöðum sé í rauninni veizluskáli bóndans, því að ekkert sérstakt lielgihús hafi verið til í heiðnum sið, en jafnframt hafi sá veizluskáli verið notaður til að halda í honum blótveizlur. Þessu til styrktar setur Olsen fram þá kenningu, sem er ný af nálinni, að kringlótt gryfja með miklum eldsleifum, sem er rétt fyrir sunnan mi'ðjan suðurgafl hússins og að mörgu leyti sérkennileg, sé gríðarstór seyðir, þar sem soðið hafi verið kjötið til blótveizlunnar. Þetta verður ekki sannað, en það er mjög athyglisvert, því að engin góð skýring önnur er til á þessu fyrirbrigði. Gróf þessi getur naumast verið öskuhaugur, og ekki er hún kolagryfja, og hvað er hún þá? Og hér erum við þá stödd í einum merkasta og jákvæðasta áfanga bókar- innar. Hér finnur höfundurinn fast land undir fótum, og héðan blas- ir við meginhugmynd hans um helgistaði heiðinna manna: Það var bærinn sjálfur sem var liof, staður þar sem menn komu saman á til- teknum tíma til þess að iðka samblót, blótveizlur, en þar voru engin sérstök helgihús, engar „heiðingjakirkjur", heldur var það veizlu- skálinn á bænum, sem annars var notaður til annarra þarfa, sem not- aður var sem samkomustaður blótgesta.* I sambandi við hann var svo seyðir, þar sem kjöt var soðið, og ef til vill voru þar um hönd hafðir helgisiðir, sem nú eru ókunnir, t. d. við slátrun fórnardýra. Ef til vill mun framtíðin dæma betur um iíkindi þessarar kenningar, þegar * Það er athyglisvert og skemmtilegt að Arnheiður Sigurðardóttir hafði áður gert skarplegar athuganir, sem hníga mjög i sömu átt. Eru þær I bókinni Híbýlahættir á miðöldum, Reykjavik 1966, bls. 24—26. Af notkun orðanna hof og hofataÖur í Vatnsdælu og Eyrbyggju og þeim frásögnum, sem þar eru við þau bundnar, dregur hún þá ályktun, að söguhöfundar noti orðin í merkingunni óvenjulega stór skáli og stórbýli. Þetta virðist mjög sennilegt og mundi þá meðal annars sýna, að hin forna merking orðanna, sem Olsen telur verið hafa, hefur alls ekki verið með öllu fyrnd á 13. öld, þegar þessar sögur voru skráöar.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.