Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Side 108

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1969, Side 108
112 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS hennar. Lítið hefur verið skrifað um íslenzkan tréskurð, einkum þó frá síðari öldum, og næstum ekkert í stærra samhengi. Efnið er hins vegar geysilega mikið og fjölþætt, og furðar sig enginn á því, þótt erfitt reyndist að koma því öllu saman í bönd í einu ritverki. Frú Mageroy hefur því tekið þann kost áð halda sig við jurtaskreytið í tréskurðinum, eins og nafn bókarinnar sýnir, enda er það burðarásinn í þessari listgrein, og verður þetta að teljast skynsamlegt, svo og hitt að freista þess ekki að gera grein fyrir hverjum einasta tréskurðar- hlut, heldur stikla á stóru og reyna með hæfilegu úrvali að draga upp heildarlínur. Þetta er eina færa leiðin til þess að rata gegnum f jölgresi tréskurðarins, og er þó satt að segja nógu erfitt samt. Hér verður reynt að gera grein fyrir efni og niðurstöðum þessarar bókar í sem stytztu máli. Verður hver kafli eða þáttur tekinn fyrir sérstaklega. 2. Fyrsti kafli bókarinnar er stuttur, en víkur þó að nokkuð mörgum og sundurleitum atriðum, sem nauðsynlegt er að gera einhver skil að upphafi máls. Eitt þeirra er efniviðurinn, sem íslenzkum tréskerum stóð til boða. Óþarft er að fara mörgum orðum um hann hér. Það ligg- ur í augum uppi, að á öllum öldum hefur verið notazt við allt í senn, rekavið margs konar, innfluttan við og íslenzkt birki. 1 sambandi við efnivið nefnir frú Mageroy þá þversögn, að tréskurður skyldi verða svo skrúðmikil listgrein í skóglausu landi. Þetta hefur oft borið á góma, en þarf þó enga furðu að vekja, því að Islendingar voru mjög háðir trjávið alla tíð, þurftu mikið magn af honum til húsasmíða og bátasmíða, svo að það sem tréskerar þurftu til sinnar iðju voru hrein- ir smámunir í samanburði við það allt saman. Auk þess hefur tré- skurðurinn næstum því aldrei mark í sjálfum sér, heldur er hann til þess áð skreyta trémuni, sem voru til gagns og notkunar og mundi hafa þurft að smíða, þótt enginn tréskurður þekktist. Trjáviðarþörf íslendinga var þá ekki nema að mjög óverulegu leyti þörf fyrir við til útskurðar. En útskurðurinn notaði tækifærið og breiddi úr sér á hlutum, sem smíðaðir voru til hagnýtra en ekki listrænna þarfa. í þessum fyrsta kafla sýnir höfundurinn fram á, að tréskurður hafi verið stundaður á íslandi frá upphafi vega og til hins nýja tíma á 19. og 20. öld. Þá getur hún þess, hve margir tréskurðarhlutir muni nú vera til og kveður þá vera a. m. k. 1700 í söfnum og auk þess nokkuð í einkaeign. Þetta fer eflaust nærri lagi og er fróðlegt að vita. Síðan
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.