Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 68

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Qupperneq 68
72 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS 18. öld. Hún er í tíu liðum og nær yfir 3-4 meðalsiður, en naumast er ástæða til að prenta alla þá latínu hér. Innihaldið líkist raunar því, sem haft var yfir, þegar skírnarvatn var vígt fyrrum, og er mikið um særingar á móti Þeim Vonda. Þessi athöfn virðist lengi vel hafa verið framin eftir því sem tilefni gafst og óskir komu fram. En um 1400 kemst sú breyting á að tengja hina Miklu Bless- un við ákveðna daga í kirkjuárinu. Helstir þeirra eða algengastir voru kross- messa á vori, þrenningarhátíð, þrettándinn, upphaf langaföstu, ,,in ieiunio“, og páskar.27 Þegar los komst á helgisiðina kringum siðaskiptin, snerist þessi vatnsdreif- ingarathöfn víða upp í gamanmál, unglingar tóku að skvetta vatni á fólk, kaf- færa hver annan í brunnum og margt fleira í þeim dúr.28 Fátt er vitað um þvílíkar vatnsvígslur hér á landi, og er nú sem oftar, að rit- aðar heimildir frá 15. öld eru harla fáskrúðugar. En miðað við þróunina úti í Evrópu og hin miklu skipti okkar við Þjóðverja og Englendinga á þeirri öld og framan af hinni næstu, væri þess ekki síst að vænta, að einmitt þá hefðu angaliur slíkra siða borist hingað og tekið á sig einhverja mynd. Vitað er, að Hamborgarar höfðu kirkju í Hafnarfirði á 16. öld og þó líklega þegar fyrir 1500, og voru þar haldnar guðþjónustur og önnur embættisverk unnin fyrir kaupmenn og skipverja, meðan þeir lágu hér við frá vori til hausts.29 í áðurnefndri ritgerð Odds biskups Einarssonar er getið um vígslu vatns og dreifingu þess utan kirkju og á heimilum í sambandi við sunnudag og gang- daginn (gagndaginn) eina: ,,Vatn var vígt hvern einn sunnudag, en ekki á öðrum helgum dögum, og bar fólkið heim frá sóknarkirkjunni hvern sunnudag það vígða vatnið úr vatnspottinum í könnum, koppum, staupum, hornum etc., því vatnspotturinn var settur fram yfir kórsdyr, að hver mætti hafa þar af sem vildi, og stökktu þeir þessu vatni um sín hús, þá þeir komu heim. Á gagndaginn eina, sem var miðvikudagurinn fyrir uppstigningardag, var haft það embætti sem aldri var haft endranær: var þá gengið kringum tún- garða, fyrst frá kirkjudyrum í þá átt sem miðsmorguns átt er, svo um kríng allt í náttmála átt, þaðan réttsýnis til kirkju aptur; var borið vígt vatn undan, og upphalds stika, en í engum var prestur þá messuklæðum, utan litlar stólur á hálsi og bera handbók sína; stóð sinn kross i hverri átt á túngörðum, í miðs- morguns stað, dagmála, hádegis, miðmunda, nóns, miðsaptans, náttmála stað; ekki var þá súngið utan það prestur las sjálfur, en allt fólk gekk með honum, og þetta var gjört á hverju byggðu bóli, þó prestur væri ekki, því prestur bauð hann, og skipaði fólki (á sunnudaginn fyrir) svo að gjöra, að lesa sín fræði og bænir sem það kynni, og bífala sig guði.“30 Oddur biskup var reyndar ekki 'fæddur fyrr en 1559, en helsti heimildar-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.