Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Page 115

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Page 115
GAMLA RÚSTIN VIÐ FÓELLUVÖTN 119 í áðurnefndum vitnaleiðslum, sem fram fóru sumarið 1891, er eftirfarandi bókað eftir Geir Zoéga, sem þá var 61 árs: ,, Vitninu var sagt það ungling, að kona nokkur, Guðrún Hákonardóttir, einhverntíma milli 1820-1830 hafi byggt kofa og búið í Fóelluvötnum sem afréttarlandi.“ Meiri upplýsingar er nú ekki þarna að fá um þessa konu. Aldrei hafði sá, sem þetta las, heyrt nefnda þessa Guðrúnu Hákonardóttur, og þá vaknaði forvitn- in fyrir alvöru, að fá að vita einhver deili á þessari löngu liðnu persónu. Helst kom manni í hug, að hér hefði dvalið roskin einsetukona, hokrað þarna um stuttan tíma. Það var ekki svo mjög óvanalegt áður á tímum, að einsetukonur nokkuð við aldur byggju þannig einar út af fyrir sig annaðhvort heim við bæi eða út í heimahögum, áttu fáeinar sauðkindur sér til lífsframdráttar, heyjuðu fyrir þeim einsamlar og báru heyið á bakinu heim að kindakofanum. Stun- duðu svo tóskap á vetrum milli þess að þær önnuðust um kindur sínar. Slíkar konur voru uppi allt fram á þessa öld, liklega í flestum sýslum landsins. Til að skyggnast aðeins inn í þessa liðnu atburðasögu lá nú fyrst fyrir að vita hvort íverukofinn, sem nefndur er við Fóelluvötnin, væri nú framar finn- anlegur. Til þess var leitað á vit þess manns, sem nú er meira en áttræður og hefur dvalið alla ævi á sama bæ. Hann er bæði greindur vel og langminnugur, eins og hann á kyn til. Þessi maður var Karl Nordal, bóndi á Hólmi við Suður- landsbraut. Hann tók erindi mínu vel og kannaðist hann við gamla rúst fyrir norðvestan Vötnin. Sagði hann að það væru þær einu rústir sem hann vissi til að væru þarna á stóru svæði, að fráteknum ,,Vatnakofanum“ við Sandskeið- ið, sem væri hinn gamli sæluhúskofi og var uppistandandi fram á þessa öld og margir eldri menn muna vel eftir. Karl á Hólrni var svo vinsamlegur að bjóða mér leiðsögn sína upp fyrir Fóelluvötn að finna rústina, ef mig fýsti að fara þangað og líta þar á fornar mannvistarleifar. Engar sögusagnir hafði Karl heyrt um það, hverjir þar hefðu byggt sér ból. En það kom siðar fram, er sagt verður hér í þættinum, að þarna var aldrei nein gömul einsetukona. Guðrún Hákonardóttir, sem hér um ræðir, var gift kona og margra barna móðir og auk þess vel metin ljósmóðir í Mosfellssveit. Hún var kona á besta aldri, er maður hennar og hún sjálf ætluðu að reisa bæ og bú í Fóelluvötnum. Leið nú veturinn og fram í júnímánuð 1980. Fórum við Karl á Hólmi þá einn góðviðrisdaginn eins og þeir geta verið bestir upp til Fóelluvatna. Bíl- stjórinn með okkur var góðkunningi minn Eiríkur Einarsson, Karlagötu 22. Þegar þarna upp eftir kom fann Karl fljótlega rústina, þótt hann hefði ekki að henni komið um siðastliðin sextíu ár. Var hann þá i vorsmalamennsku rúm- lega tvítugur. Rústin er dágóðan spöl suðvestur af Lyklafelli, gengur þar heiðardrag nokkurt til suðurs frá Fóelluvötnum. Nefnist það Eystri-Vatna-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.