Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Síða 148

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1981, Síða 148
152 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS fældt, men biskop Brynjólfur Sveinsson skaffede ham asyl pá ostlandet. — Magnús Magnússon, der 1648-52 havde været i tjeneste hos den lærde, fra statsomvæltningen kendte, kobenhavnske borgmester Hans Nansen27, skal ogsá have efterladt en nu tabt lægebog om græs og planter. To biskopbrodre fra sidste halvdel af 1600-tallet, Gísli Þorláksson (1631-84) i Hólar28 og Þórður Þorláksson (1637-97) i Skálholt29 fik trykt de forste islandske boger med medicinsk indhold: den forste, der 1651 havde forsvaret en disputats, ,,De stellis fixis“ under anatomen Thomas Bartholin, lod i 1671 trykke „Enchiridion. Þad er Handbookarkorn, hafande jnne ad halda calendarium“, indeholdende en del lægerád m.m. Bogen var skrevet af hans broder Þórður, som udgav den i revideret skikkelse i Skálholt 1692 (Calendarium Perpetuum). De blev ofte kaldt henholdsvis ,,Gíslarím“ og ,,Þórðarrím“. Biskop Þórður havde i 1685 fáet overfort Hólar-trykkeriet til Skálholt. — Yderligere to gejstlige, Jón Guðmundsson (1635-94) i Stærri Árskógur30 og Jón Magnússon (1662-1738) i Hjarðarholt og fra 1734 i Helgafell31, fungerer som læger. — Jón Guðmundssons medicinske manuskript skal være brændt, mens den drikfældige men sprogkyndige Jón Magnússons „Praxis medica’’ er bevaret og skal have fundet anvendelse hos Islands forste landslæge Bjarni Pálsson i 1700-tallets midte, ligesom det medicinske manuskript (JS 359,4'°) som lovrettemand Þorlákur Markússon (1692-1736) i Sjávarborg32 efterlod hos konrektoren Jón Egilsson33 i Hólar, hvor Bjarni var i 1740‘erne. Ole Worm (1588-1654) var den forste professor der tog sig særlig varmt af islandske studerende; han var blevet dr. med. i Basel 1611 og havde studeret báde i Padua, Paris, London og Oxford. 1613 blev han professor i Koben- havn, forst i græsk, sá 1621 i fysik og endelig 1624 i medicin. Han opretter sit fortræffelige museum i St. Kannikestræde og skriver lærde værker om runerne (1636), guldhornene (1639), Danicorum monumentorum libri sex (1643-51), om narhvalen, om geirfuglen og medicinsk: „Institutionum medicarum syntagma“ (Hafniæ 1636-40), samt „Controversiarum medicarum exercitatio 1-XVIII“ (Hafniæ 1624-52)34. Kemiprofessoren Oluf Borch35 (1626-90) tog sig særligt af naturvidenskabe- ligt interesserede islændinge, som Þorkell Arngrimsson36 (1629-77), der efter udenlandsrejsen af den danske konge sendtes til Norge og Island for at undersoge metalgruber, Snæbjörn Björnsson37 (1648-1706), der endte i Tjaldanes i Saurbær, og Þórður Vídalín38, en son af Þorkell Arngrímsson (ca. 1661-1742). Þorkell fik aldrig fuldfort det ham af kongen pálagte arbejde med en naturhistorie over Island, men blev præst i Garðar 1658. Han skrev flere afhandlinger, bl. a. „De alga saccharifera“ og om rosmarin i Thomas Bartholins Acta Medica et Philosophica Hafniensia (1673: III: 165-66, 172-73,
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.