Eimreiðin - 01.05.1901, Qupperneq 40

120
Eins og um bláa bárú svífur
blásandi, sundfær hvala-þröng,
og fast með sporðum kólgu klýfur,
svo kolblá freyða sjávargöng:
eins hvínið þér í þúsund logumr
þjótandi ljós um himna djúp,
og í sólkerfa breiðum bogum
brennandi sveiflið Urðar hjúp.
Hér er hver líkingin út af fyrir sig afbragðsgóð, en samanburðurinn
verður þó tæplega réttur eða skáldlegur. En stundum tekst Gröndal'
svo vel, að fáum hefir tekist betur á voru máli. Til dæmis má nefna
byrjunina á »Prometheus«, sem áður er nefnd, og vísuna úr kvæðinu
»Nótt« (bls. 82):
Leit ég í skuggdimmum og ljóss-löður
skýjum vaða á logskríns hvolfi
mána mæran freyða vindvakið
um miðnætti, sem víðis bárur.1
Margt íslenzkt skáld hefir ort um það, að tunglið veður í skýjum,
en seinni helmingur þessarar vísu finst mér með því bezta, sem um það
hefir verið sagt.
Annars væri óskandi, að einhver af fagurfræðingum vorum skrif-
aði bók eða langa ritgjörð um Gröndal og stöðu hans í bókmentum
íslands. Auðvitað kemur einhverntíma að því, að það verður gert.
Hér í þessum ritdómi hefir mér aðeins verið auðið að benda lauslega
á einstöku hliðar á skáldskap hans. En rit Gröndals eru svo margvís-
leg og sum af þeim svo merkileg, að þau eiga skilið, að mentavinir
verji tíma og fyrirhöfn til að lesa þau og rannsaka, og síðan skrifa
um þau og skýra þau. Gröndal þarf mjög víða skýringar við, stund-
um er hann óljós af háfleygi, stundum af hroðvirkni, oft af því, að
hann þyrlar upp á pappírinn atvikum úr daglega lífinu, sem fáir þekkja.
Næstu kynslóðir mundu meta mikils að fá skýringar yfir »Heljarslóðar-
orrustu« eða »Gandreiðina«. Ef til vill væri það skáldinu sjálfu næst
að skýra þau rit. Óskandi væri líka, að annaðbvort Bókmentafélagið
eða einhveijir aðrir vildu gefa út úrvalsrit Gröndals, bæði í bundnu og
óbundnu máli. Mætti þar sízt af öllu sleppa sumum af hinum mein-
fyndnu fyrirlestrum hans og blaðagreinum, og gætu þau bindi orðið
hin kærkomnustu ungum og gömlum, því þrátt fyrir ýms fúkyrði Grön-
dals til einstakra manna og stofnana, mun flestum þykja vænt um
gamla meistarann. Sigfús Blöndal.
KRISTINN STEFÁNSSON: VESTAN HAFS. Ýmisleg ljóðmæli.
Rvík 1900.
Höf. ljóðmæla þessara er Vestur-íslendingur. Hann hefir verið
búsettur í Winnipeg um mörg ár. Þar hefir hann ort flest kvæði sín.
Kvæði þessi eru 87 að tölu. Þau eru flest stutt. Meðal þeirra
eru örfáar þýðingar. Málið á kvæðunum er í betra lagi, þegar tekið
er tillit til þess, að höfundurinn hefir eigi notið mikillar mentunar. Auk
þess er hann búsettur vestan hafs, þar sem daglega málið er blendmgur
af íslenzku og ensku. Ljóðmæli þessi eru prentuð í Reykjavík. Pappír
og prentun er í góðu lagi.
1 einkent af ritdómara.