Eimreiðin - 01.05.1901, Page 78

I5S
N. M. Petersen um íslenzka náttúru og staðhætti og enn fremur skýrt frá aðaldrátt-
unum í sögu landsins á landnáms- og söguöldinni. En ýmislegt er þar að athuga,
sem vænta hefði mátt, að útgefendurnir hefðu leiðrétt, og hefir dr. Valtýr Guðmunds-
son bent á ýmislegt af þvi í ritdómi um þessa nýju útgáfu í »Berlingske Tidende«
i. nóv. 1900.
í*á hefir og »Udvalget for Folkeoplysnings Fremme« gefið út þýðingu á Olafs
s'ógu Tryggvasonar í Heimskringlu eftir Snorra Sturluson. Þýðingin er eftir dr. Fr.
Winkel-Horn, sem áður hefir þýtt fleiri íslenzkar sögur, En með því að þýðandinn
dó áður en farið var að prenta þýðinguna, hefir dr. Valtýr Guðmundsson verið feng-
inn til þess að endurskoða þýðinguna og bæta við skýringum á stöku stað. Hann
hefir og ritað allýtarlega ritgerð um skip Norðurlandabúa á víkinga- og söguöldinni,
bygging þeirra og annan útbúnað, og er sú ritgerð prentuð aftan við þýðinguna og
í henni 7 myndir til skýringar efninu. Sú ritgerð hefir og verið gefin út sérstaklega
með titlinum: »Nordboernes Skibe i Vikinge- og Sagatiden« og kostar hún 25 aura.
V G.
UM FORNISLENZKT RÍMTAL hefir þýzkur vísindamaður Gustav Bilfinger
ritað fróðlega bók, sem heitir: »Untersuchungen uber die Zeitrechnung der alten
Germanen«, og vill hann þar sanna, að hið norræna rímtal sé ekki frumlegt, heldur
hreint og beint tímatal kristinna manna, og jafnvel slikir hátíðisdagar sem fyrsti
sumar- og vetrardagur, miðsumars- og miðsvetrardagur eigi rót sína að rekja til
kristilegs tímatals. Prófessor Finnur Jónsson hefir skrifað ritdóm um bókina í »Zeit-
schrift fur Deutsches Alterthum etc.« (1900), og álítur hann að höf. hafi að mestu
leyti tekist að sanna það, sem hann ætlaði sér, en hefir þó eigi alllítið að athuga
við ýmislegt i ritinu. En fleira er þar athugavert að vorri hyggju og óvíst, að allar
sannanir höf. reyndust öruggar, ef betur væri á reynt. V G.
UM ARA FRÓÐA (»A Father of History«) hefir W. A. Craigie, M. A. í Ox-
ford ritað langa og fróðlega grein í »Scottish Review« (júlí 1900), þar sem hann
skýrir frá æfiatriðum hans og þýðingu hans og einkennum sem sagnaritara.
V. G.
UM LÖGBERG hið forna hefir dr. Kr. Kálund ritað grein í »Aarb. f. nord.
Oldk. og Historie« 1899, þar sem hann skyrir frá þeim mismunandi skoðunum, sem
fram hafa komið um legu þess og á hverju þær byggist. Kemst hann að lokum að
þeirri föstu niðurstöðu, að Lögberg hafi verið vestan Öxarár, á austurbarminum á
Almannagjá, nærri Hlaðbúð og skamt frá götuskarðinu inn í gjána — að öllum lík-
indum á berghamrinum rétt fyrir sunnan götuna. V. G.
UM ÓÐIN OG Í’ÓR í Noregi og á Islandi á 9. og 10. öld hefir prófessor
Finnur Jónsson skrifað grein í »Arkiv för nord. Filologi« XVII, þar sem hann vill
sýna fram á, að sú skoðun sé ekki rétt, sem margir hafa haldið fram, að Óðinn
hafi á þessum tíma ekki verið orðinn höfuðguð nema hjá höfðingja- og hermanna-
flokknum, en alþýðan hafi tignað í^ór sem hinn æðsta guð sinn. Próf. Finnur sýnir
fram á, að enginn slíkur stéttamunur hafi átt sér stað, að þess konar munur á goða-
dyrkun manna hefði getað af því risið. í^ór hafi að sönnu upprunalega verið höfuð-
guðinn og kunni í einstaka héraði að hafa verið tignaður framar öllum öðrum goð-
um. En Óðinn hafi þó þegar um 800 verið orðinn höfuðguð, þó ]?ór hafi staðið
honum nokkurnveginn jafnfætis — Vér getum þó ekki séð, að sannanir próf. F. J.
séu nægilega öflugar til þess, að hrinda öllum vafa. Sumt af því, sem hann tilfærir,
virðist beinlínis benda i gagnstæða átt. V. G.