Eimreiðin - 01.05.1916, Síða 68

i44
»Nú, ég kysti hann Sigga úti á hlaðinu fyrir dilkinn, ef það
er það, sem þú vilt vita.«
Jósep þagði — en Bogga hló.
v ÁLFGEIR KÁRASON.
Ritsjá.
JÓNAS JÓNASSON: LJÓS OG SKUGGAR. Smásögur. Rvík
1915 (Sig. Kr.).
Allar þessar sögur hafa áður verið prentaðar á víð og dreif í
blöðum og tímaritum (ein þeirra í EIMR.). En það var vel gert að
safna þeim saman í eina heild og gefa þær út á ný. Í’ví að þó þær
séu talsvert mikið gallaðar sem skáldsögur, þá eru þær að öðru leyti
mestu kostagripir.
Efnið er margbreytt og alstaðar gripið beint út úr daglegu nútíð-
arlífi um það leyti, er sögurnar voru ritaðar. Þær eru 10 talsins, og
heitir sú 1. Gletni lífsins og lýsir því, hvernig faðir neyðir dóttur
sína, er ann ungum framfaramanni, til að giftast efnuðum ekkjumanni,
mesta þumbalda og þurradrumb, gegn vilja sínum. 2. Brot úr æfi-
s ö g u er um ágengni hreppstjóra við fátæka prestsekkju og herfilega
meðferð á henni. 3. Yfirmenn og undirgefnir lýsir tíundarsvik-
um og fleiri brellum. 4. Björn í Gerðum er um búandi ónytjunga
og óhófsskepnur á sveit, sullaveiki, skottulækna, mormóna og vesturfarir.
5. Offrið um innheimtu á prestsgjöldum o. fl. 6. Frelsisherinn
um pólitískan vindbelging, Danahatur o. fl. 7. Þriggjapelaflask-
an um afleiðingar laganna, er bönnuðu að selja minna en 3 pela af
áfengi í einu. 8. Ábúðarrétturinn um galla á ábúðarlögunum, er
standi jarðabótum leiguliða fyrir þrifum. 9. Hestavinirnir um sam-
vizkulausa meðferð á hestum. 10. Eiður um menn, sem láta kaupa
sig fyrir fáeinar krónur til að bera falskan vitnisburð og sverja rang-
an eið.
f>að er víst enginn vafi á því, að sögur þessar hafa átt brýnt er-
indi til þjóðarinnar. í þeim er fólgin svo heilsusamleg gagnrýni á svo
mörgu, sem ábótavant er (eða var) og betur mætti fara. Og þó að
skuggarnir verði þar yfirgnæfandi, þá bregður þó jafnaðarlegast fyrir
nokkrum ijósgeislum sem andstæðu þeirra. Sögurnar hafa því haft
sína köllun og eru afarmikils virði. Og þær ættu að hafa haft og
munu líka hafa haft talsverð áhrif.