Eimreiðin - 01.01.1920, Blaðsíða 30

30
BOLSJEVISMI
[EIMREIÐIN
ing meðal fnlltrúanna hélt allur sósialistatlokkurinn áfram að
vinna i sameiningu þangað til fjórtán árum síðar, eftir stjórn-
arbyltinguna. Trotsky fylgdi hvorki bolsjevíkumné mensjevík-
um, en tók upp óháða stefnu og reyndi að miðla málum.
Byltingin á Rússlandi 1905 var bæld niður, en keisar-
inn varð að láta undan kröfunni um rikisþing (duma).
Þingið kom saman í maí 1906 og varð frjálslyndi flokk-
urinn í meiri hluta. En svo djúp áhrif höfðu kenningar
sósialista haft á þjóðina, að hinar hörðu kröfur þingsins
urðu til þess að keisarinn rauf það, lét fara fram nýjar
kosningar og tókst að lokum með ýmsum brögðum, t. d.
með því að þrengja kosningarréttinn o. s. frv., að mynda
afturhaldssamt þing og leiðitamt. Allan þenna tíma, og
lengur miklu, unnu bolsjevikar og mensjevíkar saman, og
margir vildu varla kannast við að nokkur klofningur ætti
sér stað innan flokksins. Keisarastjórnin ofsótti hvoru-
tveggja jafnt, því í hennar augum verðskulduðu allir só-
síalistar jafnt Síberiu og gálgann.
Kenning bol- Bolsjevíkahreyfingin fylgir nákvæmlega kenn-
sjevika. ingum Karls Marx (f. 1818), sem hélt því fram
að auðvaldið (þ. e. auðsafnið á tiltölulega fárra höndum)
væri erfðafjandi þjóðfélagsins. Meðan það hefði yfirtökin
kæmi það á stað styrjöldum og kúgaði vinnulýðinn. Frelsi
og framför verði — segir hann — að koma á þann hátt
að eignaleysingjarnir (þ. e. þeir sem lifa á vinnu sinni
einni saman, hvort sem hún er líkamleg eða andleg) taki
völdin í sínar hendur og setji sameign og samvinnu í stað-
inn fyrir auðvald og samkepni, og alþjóðlega samábyrgð-
artilfinningu í staðinn fyrir þröngsýna, þjóðlega ættjarðar-
ást og þjóðarríg. Þetta er í stuttu máli boðskapur Marx
og bolsjevismans. Marx bygði fræðikerfi sitt á heimspeki
(söguspeki) Hegels og geysilega víðtækri söguþekkingu
sjálfs sín. Hann reit um það heljarmiklar bækur eftir
margra ára rannsóknir og athuganir. Fyrir þessa trú sína
fórnaði hann prófessorsstöðu á Þýskalandi, var rekinn í
útlegð frá Belgíu, Þýskalandi og Frakklandi, en fann hæli
í Lundúnum 1849. Þar dvaldi hann í örbirgð það sem